Kościół św. Katarzyny z klasztorem Augustianów w Krakowie
Wiek XIV w Krakowie był czasem niezwykłej aktywności budowlanej: prawie w tym samym czasie przebudowano katedrę wawelską, wzniesiono bazylikę Mariacką i dominikański kościół pw. Św. Trójcy oraz augustiański kościół św. Katarzyny i parafialny Bożego Ciała na Kazimierzu. Monumentalne bazyliki gotyckie o wysokich, pięknie sklepionych wnętrzach, z charakterystycznymi przyporami na zewnątrz, należą do najwspanialszych zabytków miasta.
Augustiański kościół pw. św. Katarzyny i św. Małgorzaty powstał jako fundacja króla Kazimierza Wielkiego dla nowo lokowanego miasta Kazimierza. Budowę świątyni rozpoczęto zapewne w poł. XIV w. Najpierw powstała pięcioboczna absyda, czyli zamknięcie prezbiterium, później wzniesiono samo prezbiterium wraz ze ścianą tęczową i przesklepiono je po 1443 r. Prace przy wznoszeniu ścian naw kościoła trwały aż do początku XV w. Tak długi czas budowy świątyni podyktowany był jej rozmiarami: wysokość wnętrza wynosi ok. 20 m. Pierwotnie kościół zaplanowano jako halowy, czyli z nawami równej wysokości, jednak w trakcie budowy pod wpływem nowych prądów architektonicznych zmieniono układ świątyni na bazylikowy (nawy boczne niższe od głównej) i zastosowano system filarowo-przyporowy. Skrócono także nawę główną; przed zachodnią ścianą kościoła znajdują się fundamenty pokazujące, jak wielką świątynię zamierzano wznieść.
Usytuowanie kościoła augustiańskiego powoduje, że najczęściej oglądaną jego część stanowi prezbiterium. Uznawane jest ono za jeden z najwspanialszych przykładów gotyckiej architektury i rzeźby na terenie Polski: wysokie, smukłe, pięciobocznie zamknięte opięte jest przyporami zdobionymi kamiennymi pinaklami. Ściany między przyporami przeprute są ostrołukowymi oknami wypełnionymi kamiennymi maswerkami i witrażami. Cały kościół oraz klasztor wzniesiono z kamienia i cegły. Całkowicie kamienna jest kruchta południowa będąca głównym wejściem świątyni; drugie wiedzie przez krużganki klasztoru. Architektoniczne i rzeźbiarskie detale ścian oraz portalu prowadzącego do kruchty zachwycają bogactwem form i wysokim poziomem wykonania. Na zakończeniu nawy południowej, od strony zachodniej znajduje się kaplica św. Moniki, nazywana również Węgierską.
We wnętrzu kościoła dominuje barokowy, bogato zdobiony ołtarz z poł. XVII w. W jego głównej części znajduje się obraz malowany przez Andrzeja Wenestę, przedstawiający mistyczne zaślubiny św. Katarzyny, po obu jego stronach figury św. Augustyna i św. Tomasza z Villanova. Przy ścianie południowej i częściowo wzdłuż północnej prezbiterium ustawione są neogotyckie stalle z wizerunkami świętych. W nawie głównej kościoła warto obejrzeć: po stronie południowej – manierystyczny pomnik nagrobny Wawrzyńca Spytka Jordana i jego rodziny (pocz. XVII w.), a na ścianie północnej – cykl XVII-wiecznych obrazów ze scenami z życia i legendy św. Augustyna.
Stąd już blisko do wejścia na krużganki klasztorne, gdzie zachowanych jest wiele malowideł oraz kamiennych rzeźb i tablic, głównie z XV i XVI w. Jedno z piękniejszych przedstawień Matki Bożej znajduje się w wydzielonej w XV w. z krużganków kaplicy Matki Bożej Pocieszenia. Wyjątkowo zostały udostępnione niektóre pomieszczenia klasztorne objęte klauzurą: można zobaczyć refektarz – jadalnię zakonników oraz kapitularz – miejsce zebrań przełożonych zakonu.
Przy klasztorze położony jest ogród, który w przyszłości zostanie również otwarty dla zwiedzających.
Tekst: B. Sanocka (2008)
600 – lecie kościoła św. Katarzyny w Krakowie
Autor: Wacław Kolak
Publikowany: Nasza Przeszłość, T. 54 : 1980, s. 151 – 169
Kościół św. Katarzyny w Krakowie
Autor: Jan Kuś
Publikowany: Nasza Przeszłość, T. 33 : 1970, s. 45 – 60
Polskie nagrobki renesansowe
Autor: Helena i Stefan Kozakiewiczowie
Publikowany: Biuletyn Historii Sztuki, Warszawa 1953, Rok XV, nr 1, s. 3-57, wydawca: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk
Geneza i charakterystyka sztuki Baltazara Fontany
Autor: Julian Pagaczewski
Publikowany: Rocznik Krakowski, T. XXX (30): 1938, s. 1-48
Drewniane kościoły, kaplice i dzwonnice w Krakowie
Autor: Tadeusz Śledzikowski
Publikowany: Rocznik Krakowski, T. LXXIII (73): 2007 , s. 73-93
Małopolskie malarstwo książkowe
Autor: Barbara Miodońska
Publikowany: Malarstwo gotyckie w Polsce. Synteza, T. II, cz. 3, Dziejów Sztuki Polskiej, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, wyd. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2004, s. 413-449
Z najnowszych badań nad dziejami kościoła św. Katarzyny
Autor: Jan Kuś
Wydawnictwo: Polskie Towarzystwo Teologiczne
Miejsce wydania: Kraków, 1985
Gotyckie bazyliki Krakowa, czy li można konstrukcję kościołów krakowskich XIV wieku uważać za cechę specjalną ostrołuku w Polsce?
Autor: Tomasz Węcławowicz
Wydawnictwo: Wydawnictwo Wawelskie, Bielsko-Biała- BZG
Miejsce wydania: Kraków, 1993
Kościół św. Katarzyny z klasztorem oo. Augustianów
Autor: Władysław Łuszczkiewicz
Wydawnictwo: Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa, Seria : Biblioteka Krakowska nr 8
Miejsce wydania: Kraków 1898
Katalog zabytków sztuki. Tom IV: Miasto Kraków, cz. V Kazimierz, Stradom. Kościoły i klasztory, (cz.1: Tekst, cz.2: Ilustracje)
Red.: Izabella Rejduch–Samkowa i Jan Samek
Wydawnictwo: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe
Miejsce wydania: Warszawa, 1994
Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. IV: Miasto Kraków, część IV. Kazimierz i Stradom. Kościoły i klasztory, 1, Tekst, Ilustracje
red.: Izabella Reyduch-Samkowa, Jan Samek
Wydawnictwo: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe
Miejsce wydania: Warszawa, 1987
Pamiątka z Krakowa. Opis tego miasta i jego okolic, cz. 2
Autor: Józef Mączyński
Wydawnictwo: nakładem i drukiem Józefa Czecha (reprint: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989)
Miejsce wydania: Kraków, 1845
Kraków: Stare Miasto z Wawelem, Kazimierz i Stradom
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: Sport i Turystyka
Miejsce wydania: Warszawa, 1991
Leksykon kościołów Krakowa
Autor: Michał Rożek, Barbara Gondkowa
Wydawnictwo: Verso
Miejsce wydania: Kraków, 2003
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor : Michał Rożek
Wydawnictwo : PWN
Miejsce wydania : Warszawa, Kraków, 1993
Kleynoty Stołecznego Miasta Krakowa albo Koscioły, y co w nich jest widzenia godnego y znacznego, w Krakowie, w Drukarni Akademickiey, r. 1745
Autor: Piotr Jacek (Hiacynt) Pruszcz
Wydawnictwo: KAW (fotooffset wyd. J. Turowskiego, Kraków 1861)
Miejsce wydania: Kraków, 1983
Kraków: przewodnik historyczny
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: Wydawnictwo Dolnośląskie
Miejsce wydania: Wrocław, 1997
Kraków. Przewodnik ilustrowany
Autor: Bogusław Michalec
Wydawnictwo: Pascal
Miejsce wydania: Bielsko-Biała, 2004
Kraków
Autor: Jan K. Ostrowski
Wydawnictwo: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe
Miejsce wydania: Warszawa, 1992
Sztuka Krakowa
Autor : Tadeusz Dobrowolski
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, wyd. V, (red.) Władysław Leśniewski
Miejsce wydania : Kraków, 1978
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, Kraków, 2000
Zwiedzamy Kraków: przewodnik turystyczny
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: PTTK „Kraj”
Miejsce wydania: Warszawa, Kraków, 1989
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor : Michał Rożek
Wydawnictwo : [Wyd. 2]. – Wydawnictwo Naukowe PWN. Oddział. – 718 s. : il., pl. ; 21 cm.
Miejsce wydania : Warszawa, Kraków, 1997
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: PWN
Miejsce wydania: Warszawa, Kraków, 1993
Kraków i okolice : przewodnik
Autor : Leszek Ludwikowski
Wydawnictwo : „ Sport i Turystyka” ; [oprac. kartogr. Henryka Całkowa, Janusz Szewczuk (mapa załącznik)]. – Wyd. 3 uzup. – 219, [1] s., [1] k. pl. kolor. ; 19 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1991
Pomniki sztuki w Polsce, T.1 : Małopolska
Autor : Zygmunt Jerzy Łoziński
Wydawnictwo : Arkady- XXVII, 489 s., 3 mapy luz. : fot., pl., rys. ; 20 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1985
Malarstwo gotyckie w Polsce. Katalog zabytków, T. 2, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej
Red.: Adam S. Labuda, Krystyna Secomska
Wydawnictwo: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG
Miejsce wydania: Warszawa, 2004
Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, druk W. L. Anczyca i Spółki
Miejsce wydania: Kraków, 1938
Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice, wyd. III rozszerzone
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: wyd. Łódzkie Zakłady Graficzne, Krajowa Agencja Wydawnicza (reprodukcja techniką fotooffsetową: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1938)
Miejsce wydania: Kraków, 1989
Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zarys dziejów
Autor: Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1993
adres: ul. Augustiańska 7, Kraków
gmina: Kraków
powiat: Kraków
GPS: N: 50° 2′ 58″, E: 19° 56′ 28″
gospodarz: Parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Krakowie
www: http://www.parafia-kazimierz.augustianie.pl/
telefon: 12 430 62 42
- Adres
- strona www
- zakres dat tekstowo
- Kościół i klasztor oo. Karmelitów Na Piasku w Krakowie
- Własne ustawienia
- restaurant
- Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie
- Założenie klasztorne oo. Paulinów Na Skałce w Krakowie
- Zabytek (link do strony zabytku)
- Adres nad tytułem
- Dostępność
- Pałac Górków w Krakowie
- Dawny gmach Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń „Florianka” w Krakowie
- Kościół i klasztor oraz szpital Zakonu Bonifratrów w Krakowie
- Kościół pw. św. Bartłomieja w Krakowie
- Dom Józefa Mehoffera – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie
- Kościół św. Marcina w Krakowie
- Park im. Wojciecha Bednarskiego w Krakowie
- Kolegiata pw. św. Anny w Krakowie
- Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie
- Centrum Szkła i Ceramiki w Krakowie
- Welcome block