Przeskocz do treści
zabytkowe sklepienie

Pracownia lutnicza Mardułów w Zakopanem

Najstarsza część budynku przy ulicy Kościeliskiej 44 pochodzi jeszcze z lat sześćdziesiątych XIX wieku. Jest to część chałupy Gąsieniców-Sobczaków (obecnie Muzeum Stylu Zakopiańskiego – Inspiracje), której rozdzielenie nastąpiło wskutek rodzinnych podziałów majątkowych. W 1925 roku dom został rozbudowany o kolejne izby przez Andrzeja Mardułę, który ożenił się z jedną z sióstr z rodziny Sobczaków. Chałupa przybrała kształt typowego zakopiańskiego pensjonatu. Po wojnie, po tragicznej śmierci Andrzeja w obozie Auschwitz-Birkenau, w domu przy ulicy Kościeliskiej zamieszkał jego brat Franciszek. Przeniósł tu także swoją działalność stolarsko-lutniczą.

Pracownia lutnicza Mardułów w Zakopanem, fot. K. Schubert MIK 2019

Franciszek Marduła fach stolarski zdobywał u swojego ojca – jednego z pierwszych absolwentów zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego. Dość szybko pasja twórcza i zamiłowanie do precyzji popchnęły go w stronę lutnictwa. Pierwsze skrzypce zbudował już jako dziewiętnastolatek, a jako dojrzały twórca został nauczycielem lutnictwa w zakopiańskim Państwowym Liceum Technik Plastycznych (obecnie Zespół Szkół Plastycznych im. Antoniego Kenara), a następnie w nowotarskim Technikum Budownictwa Instrumentów Lutniczych. Swoją działalność pedagogiczną łączył z twórczością artystyczną, osiągając międzynarodowe sukcesy.

Dom i pracownia zawsze tętniły życiem. Tu kształcili się uczniowie pod okiem swojego mistrza. Tu spotykały się największe sławy wiolinistyki – zarówno lutnicy, jak i muzycy. Tu toczyły się rozmowy o wspólnych pasjach, ideach, o muzyce. Stałymi gośćmi Franciszka i jego rodziny byli najwybitniejsi polscy oraz zagraniczni muzycy i instrumentaliści, między innymi Irena Dubiska, Henryk Szeryng, Eugenia Umińska, Wanda Wiłkomirska, Mikołaj Górecki, Roman Totenberg, Robert Szreder, Nigel Kennedy, Piotr Janowski.

Pasję lutniczą Franciszek Marduła dzielił z działalnością sportową – był trenerem narciarstwa i gimnastyki, członkiem kadry narodowej w narciarstwie. Po wojnie reaktywował działalność zakopiańskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.  Do końca długiego, 98-letniego życia, był czynny zawodowo. Spoczął na cmentarzu zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.

Obecnie pracownię prowadzi syn Franciszka Marduły – Stanisław, który pracował z ojcem już od lat siedemdziesiątych. Stanisław Marduła jest również nauczycielem lutnictwa w Zespole Szkół Plastycznych im. Antoniego Kenara. Pracownia przy ulicy Kościeliskiej jest najstarszą nieprzerwanie działającą w Małopolsce i drugą w Polsce. Zajmuje się budową nowych instrumentów, ale także konserwacją tych historycznych.

Stanisław Cukier, Alicja Hołoga-Marduła, Stanisław Marduła, O lutnictwie i innych pasjach rodziny Mardułów

Anna Kucharska, Współczesna polska sztuka lutnicza, Bydgoszcz 1989

Teresa Lisek, Mistrz Franciszek Marduła, Kraków 2007

M. Waller (red.), Polska sztuka lutnicza 1954-2004, Poznań 2004

Beniamin Vogel, Słownik Lutników działających na historycznych i obecnych ziemiach polskich, Szczecin 2007

Wywiad ze Stanisławem Mardułą, s. 36-42: https://zsp-kenar.pl/index/szczegoly/7,czasopismo-kenart

http://archiwum.zsp-kenar.pl/images/uploads/weblog_files/Zarys_historii_szkolnictwa_lutniczego_na_Podhalu_2f7e0e55df25b4e6b2b3fef4a4ffccc8.pdf

http://ziemia.pttk.pl/Ziemia/Ziemia_NR_19_1930.pdf

http://www.zpal.pl/pdf/F_Mardula.pdf

https://www.dzieje.pl/wystawy/lutnictwo-artystyczne-na-wystawie-w-zakopanem

https://www.tatry-przewodnik.com.pl/blog/?lutnictwo-pod-tatrami

https://www.dzieje.pl/edukacja/polskie-szkolnictwo-lutnicze-obchodzi-70-lecie-istnienia

https://z-ne.pl/f,post,0,509,7,drzewko_posty.htm

Dane teleadresowe:

adres: ul. Kościeliska 44, Zakopane

gmina: Zakopane

powiat: tatrzański

Obiekty w pobliżu:
Dwór w Modlnicy (najedź kursorem myszy na zdjęcie, aby uaktywnić strzałki nawigacyjne)

Instrument z duszą

Pracownia lutnicza Mardułów jest najstarszą taką pracownią nieprzerwanie działającą w Małopolsce i drugą w Polsce. Założył ją Franciszek Marduła – legenda polskiego lutnictwa. Obecnie pracownię prowadzi jego syn Stanisław, który podobnie jak ojciec naucza lutnictwa w Zespole Szkół Plastycznych im. Antoniego Kenara. W filmie o fenomenie lutnictwa na Podhalu, tradycjach snycerskich, pracowni lutniczej jako magicznym miejscu, gdzie z kawałka drewna powstaje instrument, o relacjach mistrz–uczeń i przekazywaniu tajemnej wiedzy – opowie sam Stanisław Marduła.

Film zrealizowany w ramach XXII Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Kultura w sieci.