Muzeum Diecezjalne w Tarnowie

Tarnów przez stulecia był miastem prywatnym, jednak w 1787 r. książę Eustachy Sanguszko zrzekł się władzy nad miastem. Wówczas władze zaborcze uczyniły Tarnów ośrodkiem administracji. Umieszczono tu m.in. siedzibę biskupstwa, powołanego do administrowania tą częścią diecezji krakowskiej, która po pierwszym rozbiorze znalazła się w granicach monarchii austro-węgierskiej. Diecezja tarnowska powstała w 1786 r.

W bliskim sąsiedztwie tarnowskiej katedry mieści się założone w 1888 r. Muzeum Diecezjalne w Tarnowie, najstarsza tego typu instytucja w Polsce. Powstało dzięki inicjatywie ówczesnego rektora Seminarium Duchownego, ks. Józefa Bąby, i mieściło się w budynku seminarium. W okresie międzywojennym zbiory muzealne znajdowały się w ratuszu miejskim, a obecnie Muzeum zajmuje zabytkowe, XVI-wieczne kamieniczki: dawną Akademiolę, Dom Mikołajowski z 1524 r. oraz Dom Mansjonarzy i Scholasterię.

Najcenniejszym zbiorem Muzeum są dzieła gotyckiej rzeźby i malarstwa z terenu Małopolski. Eksponaty te pochodzą w większości z kościołów i wsi diecezji tarnowskiej. Dzięki temu, że trafiły do Muzeum uniknęły zniszczenia lub kradzieży. Jednym z cenniejszych obiektów jest pochodzący ze Starego Sącza obraz Opłakiwanie Chrystusa z ok. 1470 r., połączony z późniejszymi (ok. 1500) skrzydłami, również wywodzącymi się ze Starego Sącza, a przedstawiającymi św. Kingę i św. Klarę w habitach. Jest to najstarszy przykład malarstwa tablicowego (malowanego na desce) z przedstawieniem św. Kingi. Równie interesujące są skrzydła tryptyku z Kasiny Wielkiej, słynne Zdjęcie z Krzyża pochodzące z Chomranic oraz obraz Matki Bożej z goździkiem, przeniesiony tu z kościoła na Górze św. Marcina pod Tarnowem.

Drugim ważnym działem Muzeum jest zbiór tkanin kościelnych od czasów średniowiecza aż po XIX w. Znaleźć tu można niezwykłe bogactwo ornatów, stuł, kap, obrusów i palek, które zadziwiają precyzją wykonania.
Zbiory Muzeum Diecezjalnego zostały w XX w. wzbogacone o dwie nowe kolekcje. W 1957 r. Norbert Lippóczy, Węgier z pochodzenia, podarował Muzeum zbiór sztuki ludowej, głównie europejskiej. Z okazji jubileuszu 100-lecia Muzeum, w 1988 r., trafiły tu natomiast dzieła sztuki z ok. 1900 r.: płótna wybitnych malarzy (m.in. Jacka Malczewskiego i Vlastimila Hofmana), a także zbiór porcelany i zegarów. Przekazała je Muzeum tarnowska kolekcjonerka, Olga Majewska.

Tekst: Barbara Sanocka, maj 2008

Nabytki działu etnograficznego Muzeum w Tarnowie w 1973 r.
Autor : Adam Bartosz Publikowany : Biuletyn Informacyjny Centralnego Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków. – Warszawa, nr 11o : 1974, s. 67 – 68

Tarnów
Red.: Stanisław Żmudziński
Wydawnictwo: Krajowa Agencja Wydawnicza
Miejsce wydania: Kraków, 1975

Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1500 – 1540
Autor : Jerzy Gadomski
Wydawnictwo : Warszawa ; Kraków : Wydawnictwo Naukowe PWN. Oddział. – 131, [1] s., [217] s. tabl. : il. ; 30 cm.
Miejsce wydania : Warszawa, Kraków, 1995

hasło: Tarnów
Publikowany: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. XII, red. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Warszawa, 1892

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. XII
Wydawnictwo: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, (przedruk z oryg., Druk. Wieku, 1892)
Miejsce wydania: Warszawa, 1977

Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975

Atlas zabytków architektury w Polsce
Autor: Jerzy Zygmunt Łoziński, Adam Miłobędzki
Wydawnictwo: „Polonia”
Miejsce wydania: Warszawa, 1967

Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953

Przewodnik po muzeach i zbiorach w Polsce
Autor : Stanisław Lorentz
Wydawnictwo : Warszawa : Wydawnictwo „Interpress”, wyd. 3 uzup., 520, [4] s., [132] s. tabl. (w tym 60 s. kolor.), 1 k. mapa kolor. : il., fot., pl., portr. ; 23 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1982

Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zarys dziejów
Autor: Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1993

Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, z. 7: Województwo Krakowskie
Autor: Marian Kornecki, Andrzej Fischinger, Lepiarczyk Józef, Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1971

Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982

Dane teleadresowe:

adres: Plac Katedralny 6, Tarnów

gmina: Tarnów

powiat: Tarnów

GPS: N: 50° 0' 47", E: 20° 59' 12"

gospodarz: Muzeum Diecezjalne w Tarnowie

www: http://www.muzeum.diecezja.tarnow.pl/index_pl_b.html

e-mail: [email protected]

telefon: 14 621 99 93, 14 626 45 54

Obiekty w pobliżu: