Zespół elektrowni miejskiej w Krakowie

Pierwsze krakowskie eksperymenty z oświetleniem elektrycznym przypadły na koniec XIX wieku. W 1880 roku miasto przywitało cesarza Franciszka Józefa iluminacją elektrycznych lamp łukowych, a w 1885 roku światło rozbłysło w budynku magistratu. Początkowe bardziej lub mniej udane doświadczenia z wprowadzaniem oświetlenia elektrycznego doprowadziły do ogromnego zainteresowania tematem. Niebawem niemal każdą ważniejszą restaurację, hotel, zamożne mieszkanie czy fabrykę i biuro wyposażano w małe wytwórnie prądu elektrycznego. Miały je m.in. Teatr Słowackiego, Grand Hotel, firma masarska przy Floriańskiej, Colegium Medicum UJ. W 1899 roku stanęła elektrownia podgórska, a w 1900 krakowska przy ulicy Dajwór.

Za projekt i budowę krakowskiej elektrowni miejskiej odpowiadał architekt Jan Rzymkowski, natomiast instalacją maszyn kierował inżynier elektrotechnik Kazimierz Gayczak, pierwszy dyrektor elektrowni. Uruchomienie zakładu nastąpiło w 1905 roku. Kilkakrotnie go przebudowywano, bo potrzeby wytwarzania prądu były coraz większe.

W 1939 roku w Krakowie działało 5 279 lamp elektrycznych, ważniejsze zabytki zaś starano się iluminować. W latach trzydziestych Kraków był uznawany za jedno z najlepiej oświetlonych miast europejskich.

„Czas”: 30 października 1857; 22 grudnia 1857; 23 grudnia 1857; 3 marca 1858; 18 czerwca 1858; 7 września 1858; 3 września 1880; 25 sierpnia 1881; 1 listopada 1882; 3 listopada 1882; 18 listopada 1882; 17 marca 1901; 20 lutego 1905.

Energetyka krakowska, red. W. Kania, Kraków 2005.

Kołodziej J., Krakowskie tramwaje, Rybnik 2010.

Kucharski J., Zarys komunikacji autobusowej w Krakowie w latach 1927–39, [w:] Materiały i studia sekcji historycznej MPK, Kraków 1988, nr 2.

Mleczko G., 150 lat Gazowni Krakowskiej, Kraków 2006.

Strzetelska-Ciechan J., Baster Z., Latarnie gazowe XIX-wiecznego Krakowa, „Rocznik Krakowski” 1989, t. LV.

Dane teleadresowe:

gmina: Kraków

powiat: Kraków

Obiekty w pobliżu:

(najedź kursorem myszy na zdjęcie, aby uaktywnić strzałki nawigacyjne)