Pustelnia bł. Salomei w Grodzisku koło Skały
Grodzisko jest położone wśród jurajskich skał, w niewielkiej odległości od Ojcowa. Na urwistej, wysokiej skale nad doliną Prądnika znajduje się jeden z ciekawszych i wciąż jeszcze mało znanych XVII-wiecznych zabytkowych zespołów. Obronne walory miejsca sprawiły, że ok. 1228 r. powstał tutaj gród obronny, zbudowany przez księcia śląskiego Henryka Brodatego. Niedługo potem, w czasie walk o tron krakowski, został zniszczony przez Konrada Mazowieckiego. Ok. 1257 r. Bolesław Wstydliwy oddał Grodzisko w ręce klarysek przybyłych z Zawichostu. Przełożoną klarysek była siostra Bolesława, Salomea, wdowa po księciu halickim Kolomanie.
Na ruinach obronnego gródka powstał klasztor i kaplica pw. św. Marii Magdaleny. Salomea, jak głosi legenda, żyła przez osiem lat w stojącej na uboczu klasztoru pustelni. Zmarła 17 listopada 1268 r. w opinii świętości. Ok. 1320 r. przeniesiono klaryski do kościoła św. Andrzeja w Krakowie, a opuszczony klasztor popadł w ruinę.
Grodzisko odżyło w XVII stuleciu, w czasie trwania procesu beatyfikacyjnego księżnej Salomei. W 1642 r. klaryski ufundowały w Grodzisku nową kaplicę pw. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii. Pod koniec lat 70. XVII w. z inicjatywy księdza Sebastiana Piskorskiego odbudowano cały zespół nazywany Pustelnią bł. Salomei.
Barokowy zespół tworzy kościół z otaczającym go murem i rzeźbami, trzy kaplice-groty oraz domek będący nawiązaniem do pustelni bł. Salomei. Niewielki, barokowy kościół ma ciekawie i bogato urządzone wnętrze. Ołtarz główny wykonany z kontrastujących kamieni oraz stiuku zakomponowano, zestawiając coraz mniejsze kolumny, dzięki czemu uzyskano optyczny efekt głębi. Oryginalne są również ołtarze boczne, będące jak gdyby przekrojami maleńkich świątyń centralnych, we wnętrze których wkomponowano posągi św. Marii Magdaleny i bł. Salomei.
Za prezbiterium kościoła znajduje się niewielki dziedziniec ze stojącym pośrodku obeliskiem. Przy dziedzińcu mieści się zespół tzw. grot – kaplic poświęconych św. Marii Magdalenie, św. Janowi Chrzcicielowi, trzecia przedstawia pusty grób Maryi. Na otaczającym kościół murze znajdują się posągi św. Kingi i księcia Bolesława Wstydliwego, św. Jadwigi Śląskiej i jej męża Henryka Brodatego oraz księcia Kolomana.
Zespół ten należy obecnie do diecezji kieleckiej i jest miejscem działalności Duszpasterstwa Młodzieżowego.
Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Olkuskiem
Autor : (ks.) Jan Wiśniewski
Wydawnictwo : Kielce : Jedność, [reprint : Marjówka Opoczyńska : Druk Szkoły Rzemiosł, 1933], Wydano z okazji obchodów jubileuszu Święty Krzyż 2000. Wydano z okazji obchodów jubileuszu Święty Krzyż 2000, 596, [4] s., [16] k. tabl. : il., fot., portr. ; 21 cm
Miejsce wydania : Kielce , [2000]
Wersja cyfrowa publikacji :
Salomea królowa halicka. (Kartka z dziejów wprowadzenia zakonu klarysek do Polski)
Autor: Bronisław Włodarski
Publikowany: Nasza Przeszłość, T. 5 : 1957, s. 61 – 83
Kwiatki Świętey Pustynie B. Salomei Panny, Na Skale S. Maryey. Treści ideowe barokowej pustelni bł. Salomei w Grodzisku koło Skały
Autor: Jan Dereścik
Publikowany: Folia Historiae Artium, wydawca: Polska Akademia Nauk-Oddział w Krakowie. Komisja Teorii i Historii Sztuki, Wrocław- Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Tom XXIII, s. 37-83
Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001
Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Olkuskiem
Autor: Jan Wiśniewski
Wydawnictwo: Drukarnia Szkoły Rzemiosł w Marjówce Opoczyńskiej, 596 s., [17] k. tabl. : il. ; 22 cm
Miejsce wydania: Marjówka Opoczyńska, 1933
Wersja cyfrowa publikacji :
Orle gniazda i warownie jurajskie: szlaki turystyczne
Autor: Julian Zinkow
Wydawnictwo: Sport i Turystyka
Miejsce wydania: Warszawa, 1977
Miasto Skała i Grodzisko w Olkuskiem
Autor: Jan Wiśniewski
Wydawnictwo: Szkoła Rzemieślnicza
Miejsce wydania: Marjówka, 1934
Ilustrowany przewodnik po Ziemi Olkuskiej
Autor: Antoni Wiatrowski
Wydawnictwo: nakładem Zarządu Obwodu Związku Harcerstwa Polskiego
Miejsce wydania: Olkusz, 1938
Legendy nadprądnikowe
Autor: Emilja Sukertowa
Wydawnictwo: Polskie Towarzystwo Krajoznawcze
Miejsce wydania: Warszawa, 1928
O pustelnikach u świętej Salomei
Autor: Paweł Sczaniecki
Publikowany: Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. Prof. Wł. Szafera, R. 1995, t. X
Grodzisko skalskie nad Prądnikiem albo tzw. Pustelnia Błogosławionej Salomei w XIII wieku
Autor: Mieczysław Rokosz
Publikowany: Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. Prof. Wł. Szafera, R. 1995, t. X
Ojcowski Park Narodowy. Przewodnik
Autor: Józef Partyka
Wydawnictwo: Sport i Turystyka
Miejsce wydania: Warszawa, 1992
Zarys historii Grodziska koło Skały
Autor: Zygmunt Holcer
Publikowany: Badania naukowe w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, red. Józef Partyka, wyd. Ojcowski Park Narodowy, Ojców, 2001
Kraków i jego okolice
Autor: Ambroży Grabowski
Wydawnictwo: wyd. w Drukarni Uniwersyteckiej, nakładem Józefa Cypcera, wyd. IV
Miejsce wydania: Kraków, 1844
Ojców jako teren wycieczek szkolnych i wczasów
Autor: Marian Gotkiewicz i Władysław Szafer, z współudziałem Bronisława Ferensa i Jana Kornasia
Wydawnictwo: Zakład Ochrony Przyrody, wyd. 2
Miejsce wydania: Kraków, 1954
Pustelnia błogosławionej Salomei w Grodzisku [folder]
Wydawnictwo: [n. s.]
Miejsce wydania: [b. r. i m. wyd.]
Krakowiacy. Monografia etnograficzna, T.1
Autor: Stanisław Ciszewski
Wydawnictwo: nakładem autora
Miejsce wydania: Kraków 1894 (m. in. legendy o zamku w Pieskowej Skale i o pustelni w Grodzisku)
Małopolskie malarstwo książkowe
Autor: Barbara Miodońska
Publikowany: Malarstwo gotyckie w Polsce. Synteza, T. II, cz. 3, Dziejów Sztuki Polskiej, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, wyd. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2004, s. 413-449
Sztuka sakralna
Autor: Marian Kornecki
Wydawnictwo: Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie (Seria: Natura i Kultura w Krajobrazie Jury)
Miejsce wydania: Kraków, 1993
Kraków. Przewodnik ilustrowany
Autor: Bogusław Michalec
Wydawnictwo: Pascal
Miejsce wydania: Bielsko-Biała, 2004
Kraków i okolice : przewodnik
Autor : Leszek Ludwikowski
Wydawnictwo : „ Sport i Turystyka” ; [oprac. kartogr. Henryka Całkowa, Janusz Szewczuk (mapa załącznik)]. – Wyd. 3 uzup. – 219, [1] s., [1] k. pl. kolor. ; 19 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1991
Pomniki architektury epoki piastowskiej we województwach krakowskiem i kieleckiem, z 186 ilustracjami i mapką orjentacyjną
Autor: Tadeusz Szydłowski
Wydawnictwo: wydane z zasiłku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, wyd. Skład Główny: Gebethner i Wolff, Druk. W. L. Anczyca i Spółki w Krakowie
Miejsce wydania: Kraków, 1928
Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975
Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, druk W. L. Anczyca i Spółki
Miejsce wydania: Kraków, 1938
Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice, wyd. III rozszerzone
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: wyd. Łódzkie Zakłady Graficzne, Krajowa Agencja Wydawnicza (reprodukcja techniką fotooffsetową: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1938)
Miejsce wydania: Kraków, 1989
Sztuka obronna
Autor: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo: nakładem Zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie, Druk: DEKA-K raków, Seria: Natura i Kultura w krajobrazie Jury, t. 2
Miejsce wydania: Kraków, 1993
Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982
Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym, T. II
Autor: Michał Baliński, Tymoteusz Lipiński
Wydawnictwo: Nakładem i Drukiem S. Orgelbranda Synów
Miejsce wydania: Warszawa, 1885
adres: Grodzisko 5, Skała
gmina: Skała
powiat: krakowski
GPS: N: 50° 13' 46", E: 19° 49' 28"
gospodarz: Parafia pw. Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Rzemieślnika Ojców - Grodzisko
telefon: 12 452 61 16
(najedź kursorem myszy na zdjęcie, aby uaktywnić strzałki nawigacyjne)