Osada młynarska Boroniówka w Grodzisku
W przeszłości Prądnik nazywany był „życiodajną tętnicą” Krakowa. Określenie to zawdzięcza zapewne istnieniu dużej liczby zakładów wodnych, zlokalizowanych wzdłuż jego koryta i napędzanych siłą przepływającej wody. Były to głównie kuźnie, papiernie, folusze, gdzie obrabiano sukno, szabelnie, w których wykonywano białą broń, browary, gorzelnie oraz prochownie, tartaki i młyny wodne, stanowiące niegdyś bardzo istotne zaplecze przemysłowe i spożywcze Krakowa.
Na malowniczo położoną zagrodę Boroniówka w Grodzisku, należącą do rodziny Piwowarskich, składa się oprócz młyna także działający tartak wodny, stodoła i dawny dom młynarza wyposażony w piec chlebowy.
Historia tego miejsca sięga prawdopodobnie XV wieku. Jego pierwszymi właścicielkami były siostry klaryski z pobliskiej Skały. Siostry cieszyły się królewskimi przywilejami, w związku z czym zakładały wsie, budowały browary i młyny, które najczęściej oddawały w dzierżawę w zamian za opłatę w zbożu i kaszy. Wiemy, że w pierwszej połowie XIX wieku klaryski przekazały młyn i tartak wodny w arendę rodzinie Boroniów. Niestety w drugiej połowie XX wieku nastąpiło gwałtowne załamanie się młynarstwa w Dolnie Prądnika na skutek wprowadzenia bardzo niekorzystnego prawa gospodarczego. Zagroda będąca w rękach kolejnego pokolenia Boroniów zaczęła popadać w ruinę. Sytuacja ulega zmianie dopiero kilka lat temu, gdy osadę kupiła rodzina Piwowarskich. Podnieśli oni gospodarstwo z ruiny i, co najważniejsze, uruchomili młyn i tartak wodny. Dzięki ich zapałowi i pasji udało się przywrócić kilkusetletnią młynarską tradycję tego miejsca.
Dietl J., Uwagi nad zdrojowiskami krajowymi ze względu na ich skuteczność, zastosowanie i urządzenie, Kraków 1858. Dietl J., Zakład hydropatyczny w Ojcowie, Kraków 1858. Grabowski A., Historyczny opis miasta Krakowa i jego okolic, Kraków 1822. Mierzyński Z., Ojców. Uzdrowisko klimatyczne leśno-górskie, Kraków 1895. Myczkowski Z., Oremus W.F., Zespoły młynarskie w krajobrazie Doliny Prądnika, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” 1985, t. 19. Przeździecki A., Przewodnik po Ojcowskiej Dolinie, Warszawa 1860. Sander E., Błogosławiona Salomea i klasztory Klarysek w Zawichoście, Skale i Krakowie do końca XV wieku, Kraków 2015. Waga A., Taczanowski W., Stronczyński K., Sprawozdanie z podróży naturalistów odbytej w r. 1854 do Ojcowa [reprint z „Biblioteki Warszawskiej” 1855 i 1857], wstęp prof. dr hab. J. Pawłowski, Ojców 2006. www.ojcowskiparknarodowy.pl Załuski W., Ojców. Kartka z dziejów doliny Prądnika, Warszawa 1903. Ziarkowski D., Dzieje kaplicy pw. św. Józefa Rzemieślnika w Ojcowie w świetle zachowanych źródeł, „Prądnik. Prace i Materiały Muzeum prof. Władysława Szafera” 2015, t. 25. Żółciak J., Budownictwo młynarskie na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Wybrane problemy architektury, w: Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, t. 2, Kultura, red. J. Partyka, Ojców 2004.
adres: Grodzisko 22, Skała
gmina: Skała
powiat: krakowski
GPS: N: 50°13’20” E: 19°49’58”
gospodarz: właściciel prywatny
www: http://www.boroniowka.pl/pl
e-mail: [email protected]
telefon: 12 380 11 09