Przeskocz do treści
zabytkowe sklepienie

Kaplica „Na Wodzie” w Ojcowie

Ojców położony był w granicach zaboru rosyjskiego, dlatego tutejsze uzdrowisko od drugiej połowy XIX wieku najchętniej odwiedzali mieszkańcy Królestwa Kongresowego. Dla nich bowiem wyjazd do galicyjskich – a więc zagranicznych – kurortów był znacznie utrudniony. To właśnie z myślą o tych kuracjuszach dr Stanisław Niedzielski – od 1898 roku dyrektor zakładu hydropatycznego Goplana – zbudował kaplicę na terenie zakładu leczniczego, tak by chorzy nie musieli wędrować do oddalonego kościoła parafialnego w Smardzowicach.

KAPLICA „NA WODZIE” W OJCOWIE, fot. P. Kasprzycka (MIK, 2015) CC BY SA 3.0
KAPLICA „NA WODZIE” W OJCOWIE, fot. P. Kasprzycka (MIK, 2015) CC BY SA 3.0

Niedzielski początkowo myślał o wzniesieniu świątyni w obrębie ruin zamku ojcowskiego, ale w końcu zdecydował się zbudować kaplicę na rzece Prądnik, malowniczo wijącej się dnem doliny. Na świątynię zaadaptował niewielki, drewniany budynek łazienek, gdzie wcześniej stosowano tak zwane kąpiele faliste. Przebudowę rozpoczęto latem 1901 roku, by zakończyć ją jeszcze na jesieni tego roku. 11 czerwca 1902 roku kaplica została uroczyście poświęcona przez dziekana olkuskiego ks. Marcina Smołkę.

Do pracy przy przebudowie Niedzielski zwerbował miejscowych robotników, którymi kierował stolarz Ignacy Chmielowski. Zachowano trójdzielny układ wcześniejszych łazienek, lecz poszerzono część środkową. Dawną latarnię na dachu rozbudowano w dwukondygnacyjną sygnaturkę. Kaplicę osadzono na trzech murowanych filarach zakotwiczonych w korycie Prądnika – wcześniej łazienki stały na podmurówce z kamienia wapiennego. Nad snycerskim opracowaniem ołtarza we wnętrzu świątyni pracował rzeźbiarz Czepiel z Ojcowa (były uczeń szkoły zakopiańskiej), twórcą samego ołtarza był zaś niejaki Wimmer. Na wystrój ołtarza składało się wówczas pięć figurek świętych umieszczonych w jego górnych niszach, a także dwa orły ponad trzema wężami wyobrażającymi trzech zaborców (rzeźby skradziono podczas włamania w 1999 roku). Ołtarz wieńczy szczyt przypominający chłopską chałupę. Obraz Matki Bożej Wspomożenia w ołtarzu namalowała kuracjuszka Stefania Cichocka – artystka z Warszawy.

W latach trzydziestych XX wieku planowano rozbiórkę kaplicy „Na Wodzie” w związku z koncepcją przeniesienia ze Smardzowic zabytkowego drewnianego kościoła na miejsce po wyburzonej Goplanie, jednak na szczęście zamiar ten nie został zrealizowany.

W 1993 roku kaplica w Ojcowie została włączona do parafii Skała, zaś w 2008 roku powołano do życia nową parafię Ojców-Grodzisko pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz św. Józefa Rzemieślnika.

Dietl J., Uwagi nad zdrojowiskami krajowymi ze względu na ich skuteczność, zastosowanie i urządzenie, Kraków 1858.

Dietl J., Zakład hydropatyczny w Ojcowie, Kraków 1858.

Grabowski A., Historyczny opis miasta Krakowa i jego okolic, Kraków 1822.

Mierzyński Z., Ojców. Uzdrowisko klimatyczne leśno-górskie, Kraków 1895.

Myczkowski Z., Oremus W.F., Zespoły młynarskie w krajobrazie Doliny Prądnika, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” 1985, t. 19.

Przeździecki A., Przewodnik po Ojcowskiej Dolinie, Warszawa 1860.

Sander E., Błogosławiona Salomea i klasztory Klarysek w ZawichościeSkale i Krakowie do końca XV wieku, Kraków 2015.

Waga A., Taczanowski W., Stronczyński K., Sprawozdanie z podróży naturalistów odbytej w r. 1854 do Ojcowa [reprint z „Biblioteki Warszawskiej” 1855 i 1857], wstęp prof. dr hab. J. Pawłowski, Ojców 2006.

www.ojcowskiparknarodowy.pl

Załuski W., Ojców. Kartka z dziejów doliny Prądnika, Warszawa 1903.

Ziarkowski D., Dzieje kaplicy pw. św. Józefa Rzemieślnika w Ojcowie w świetle zachowanych źródeł, „Prądnik. Prace i Materiały Muzeum prof. Władysława Szafera” 2015, t. 25.

Żółciak J., Budownictwo młynarskie na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Wybrane problemy architektury, w: Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, t. 2, Kultura, red. J. Partyka, Ojców 2004.

Dane teleadresowe:

adres: Ojców 5, Skała

gmina: Skała

powiat: krakowski

GPS: N: 50°12’53” E: 19°49’46”

gospodarz: Parafia pw. Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Rzemieślnika Ojców-Grodzisko

www: http://www.ojcow-grodzisko.pl/

telefon: 600 450 334

Obiekty w pobliżu:
Dwór w Modlnicy (najedź kursorem myszy na zdjęcie, aby uaktywnić strzałki nawigacyjne)