Klasztor ss. Norbertanek i elementy zabudowy wsi Imbramowice
Na północ od Krakowa, w dolinie rzeki Dłubni znajduje się wieś Imbramowice. Od nazwy rzeki wzięła ona swoją pierwotną nazwę – Dłubnia, jednak od połowy XIV w. nazywana jest Imbramowicami. W XII w. wieś należała do zakonu bożogrobców z Miechowa, w kolejnym stuleciu była własnością Odrowążów. Wywodzący się z tego rodu biskup krakowski Iwo Odrowąż oraz jego wuj Imbram ufundowali tutaj około 1223-1226 r. klasztor Norbertanek. Od tego czasu przez kilka stuleci wieś należała do zakonu.
Imbramowicki klasztor Norbertanek jest jednym z dwóch istniejących obecnie w Polsce. Pierwotne zabudowania kościoła i klasztoru były murowano-drewniane i spłonęły podczas pożaru w 1710 r. Po tym wydarzeniu wzniesiono nowe budynki, służące do dzisiaj zakonowi. Dzieje klasztoru były niezwykle burzliwe: przez ponad 70 lat był opuszczony, przetrwał kilka pożarów, rabunek biblioteki i wyposażenia oraz kasatę zakonu w 1866 r. Do lat 20. XX w. Norbertanki prowadziły szkołę dla panien. Zespół klasztorny zgrupowany jest wokół dziedzińca kościelnego, na który prowadzi ozdobna brama. Znajdują się tutaj budynki kapelanii oraz dawnej szkoły klasztornej, a po stronie południowej kościoła – klasztor z wirydarzem i ogród klauzurowy.
Kościół pw. świętych Piotra i Pawła powstał w latach 1711-1721, według planów znakomitego polskiego architekta Kacpra Bażanki, wykształconego w Rzymie. Jego autorstwa jest również niezwykle interesujące i bogate wnętrze świątyni. Architekt podzielił prezbiterium i nawę pilastrami, a apsydę półkolumnami, nad którymi znajdują się późnobarokowe posągi aniołów. Sklepienie w prezbiterium pokrywa polichromia przedstawiająca Chrystusa z Matką Boską i Duchem Świętym oraz medaliony z postaciami świętych. Na sklepieniu nawy zaś namalowany jest tzw. program norbertański z Apoteozą św. Norberta i norbertanek.
W ołtarzu głównym, skomponowanym przestrzennie z dwiema kolumnami apsydy, znajduje się otaczany szczególną czcią obraz Chrystusa Bolesnego. W klasztorze można także podziwiać obraz przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem otoczoną girlandą z kwiatów i muszli, namalowany na początku XVII w. przez Jana Brueghla Starszego, nazywanego Aksamitnym lub Kwiatowym.
Na zachód od klasztoru wznosi XVIII-wieczny murowany kościół parafialny. Jego początki sięgają XIII w., kiedy to w Imbramowicach istniała kaplica nosząca wezwanie św. Benedykta. W czasie fundacji klasztoru norbertanek, biskup Iwo Odrowąż oddał tutejszą kaplicę pod patronat zakonowi. Imbramowicka parafia wzmiankowana jest w dokumentach z 1326 r., a drewniany kościół pw. św. Benedykta wymienia Jan Długosz w Liber beneficiorum (ok. 1480). Obecną świątynię wzniesiono w latach 1732-1736, prawdopodobnie według projektu architekta Józefa Krause. Fundatorami kościoła byli: ksieni klasztoru Norbertanek, Zofia Grotówna, oraz archiprezbiter bazyliki Mariackiej w Krakowie ks. Dominik Lochman.
Za kościołem parafialnym, na wzniesieniu widoczny jest stary cmentarz, założony ok. 1820 r. Otacza go kamienny mur z klasycystyczną, murowaną bramą pochodzącą z 1848 r. Brama jest wydłużonym, prostokątnym w planie budynkiem, z arkadą przejazdową na osi. Po obu stronach arkady znajdują się niewielkie pomieszczenia. Ściany bramy zdobi boniowanie (tynk naśladujący ciosy kamienia), a arkada przejazdowa ujęta jest z obu stron półkolumnami. Czterospadowy dach bramy pokryty jest gontem. Na porośniętym wysokimi, starymi drzewami cmentarzu znajdują się mogiły imbramowickich proboszczów oraz wielu tutejszych rodzin. Jest także zbiorowy grób powstańców z 1863 r. (z nagrobkiem z 1963 r.).
Ważnym obiektem w zabudowie wsi jest dawny szpital dla ubogich, nazywany zwyczajowo Białym Domkiem. Zbudowano go w XVIII w. z fundacji Norbertanek. Służył jako przytułek dla biednych, a po 1945 r. mieściła się tutaj siedziba władz gminnych, poczta i ośrodek zdrowia. Od 2001 r. gromadzone są tutaj w ramach Izby Regionalnej związane z miejscowością eksponaty z przełomu XIX i XX w.: stroje, narzędzia, dokumenty itp.
Nieodłącznym elementem krajobrazu wsi są kapliczki. Najstarsze, jak okrągła kapliczka słupowa z arkadkami czy kapliczka z postacią Chrystusa Frasobliwego, pochodzą z XVIII w.
Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Olkuskiem
Autor : (ks.) Jan Wiśniewski
Wydawnictwo : Kielce : Jedność, [reprint : Marjówka Opoczyńska : Druk Szkoły Rzemiosł, 1933], Wydano z okazji obchodów jubileuszu Święty Krzyż 2000. Wydano z okazji obchodów jubileuszu Święty Krzyż 2000, 596, [4] s., [16] k. tabl. : il., fot., portr. ; 21 cm
Miejsce wydania : Kielce , [2000]
Wersja cyfrowa publikacji :
Madonna w girlandzie- obraz Jana Breughla Starszego w Klasztorze SS. Norbertanek w Imbramowicach
Autor: Bogusław Krasnowolski
Publikowany: Biuletyn Historii Sztuki, Warszawa 1976, Rok XXXVIII, nr 1, s. 11-22, wydawca: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk
Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001
Architekt Kacper Bażanka (około 1680-1726)
Autor: Olgierd Zagórowski
Publikowany: Biuletyn Historii Sztuki, nr 1, R. 1956, t. XVIII , s. 84-122
Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Olkuskiem
Autor: Jan Wiśniewski
Wydawnictwo: Drukarnia Szkoły Rzemiosł w Marjówce Opoczyńskiej, 596 s., [17] k. tabl. : il. ; 22 cm
Miejsce wydania: Marjówka Opoczyńska, 1933
Wersja cyfrowa publikacji :
Kultura klasztoru ss. Norbertanek w Imbramowicach od początku do czasów najnowszych
Autor: Leszek Sobol
Wydawnictwo: Wydawnictwo Zakonu Pijarów
Miejsce wydania: Kraków, 2007
Kultura klasztoru ss. Norbertanek w Imbramowicach 1229-2004
Autor: Leszek Sobol
Wydawnictwo: Wydawnictwo Zakonu Pijarów
Miejsce wydania: Kraków, 2005
Fabryka kościoła i klasztoru ss. norbertanek w Imbramowicach
Autor: Hanna Pieńkowska
Publikowany: Sprawozdania z posiedzeń Komisji Naukowych, T. XX/1, wyd. Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 1977, s. 111-112
Informator turystyczny powiatu olkuskiego
Autor: Jerzy Małecki
Wydawnictwo: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne
Miejsce wydania: Kraków, 1967
Uposażenie klasztoru PP. Norbertanek w Imbramowicach
Autor: Zofia Kozłowska-Budkowa
Wydawnictwo: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, [Nadb.: Studia historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby, T. 2, Kraków, 1938]
Miejsce wydania: Kraków, 1938
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska. Przewodnik
Autor: Stanisław Bronisz, Krzysztof Pucek, Andrzej Stróżecki
Wydawnictwo: Eko-Graf
Miejsce wydania: Wrocław, 1994
Siedemsetletnie (r.1226-1926) dzieje klasztoru PP. Norbertanek w Imbramowicach, Przemyśl, 1926
Wydawnictwo: [s.n.]
Miejsce wydania: Przemyśl, 1926
Kościół ss. norbertanek w Imbramowicach pod wezwaniem św. Apostołów Piotra i Pawła
Wydawnictwo: Klasztor ss. Norbertanek
Miejsce wydania: Imbramowice, 1998
Dokumenty klasztoru PP. Norbertanek w Imbramowicach z lat 1228-1480
Red.: Zofia Kozłowska-Budkowa
Wydawnictwo: Polska Akademia Umiejętności (Archiwum Komisji Historycznej, seria 2, T. 4)
Miejsce wydania: Kraków, 1948
Pamiątka 700-letniego Jubileuszu klasztoru w Imbramowicach 1226-1926
Wydawnictwo: nakładem klasztoru PP. Norbertanek w Imbramowicach o. p. Wolbrom (województwo kieleckie), czcionkami drukarni Józefa Styfiego w Przemyślu
Miejsce wydania: Wolbrom, 1926
hasło: Imbramowice
Publikowany: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Filipa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego, Władysława Walewskiego, T. 3, Warszawa 1882
Polska. Skarby wieków
Autor: Tadeusz Chrzanowski, Zdzisław Żygulski jun.
Wydawnictwo: Wydawnictwo Kluszczyński
Miejsce wydania: Kraków, 2001
Zabytki sztuki regionu olkuskiego
Autor: Marian Kornecki
Publikowany: Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, red. Feliks Kiryk, Ryszard Kołodziejczyk, wyd. PWN Oddział w Krakowie, Warszawa-Kraków, 1978
Małopolskie malarstwo książkowe
Autor: Barbara Miodońska
Publikowany: Malarstwo gotyckie w Polsce. Synteza, T. II, cz. 3, Dziejów Sztuki Polskiej, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, wyd. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2004, s. 413-449
Sztuka romańska w Polsce
Autor: Zygmunt Świechowski
Wydawnictwo: Arkady
Miejsce wydania: Warszawa, 1990
Pomniki sztuki w Polsce, T.1 : Małopolska
Autor : Zygmunt Jerzy Łoziński
Wydawnictwo : Arkady- XXVII, 489 s., 3 mapy luz. : fot., pl., rys. ; 20 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1985
Malarstwo gotyckie w Polsce. Katalog zabytków, T. 2, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej
Red.: Adam S. Labuda, Krystyna Secomska
Wydawnictwo: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG
Miejsce wydania: Warszawa, 2004
Rozwój urbanizacji Małopolski XIII-XVI w., województwo krakowskie: powiaty południowe
Autor: Feliks Kiryk
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe WSP (Prace Monograficzne WSP w Krakowie)
Miejsce wydania: Kraków, 1985
Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953
Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zarys dziejów
Autor: Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1993
Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982
adres: Imbramowice 105, Trzyciąż
gmina: Trzyciąż
powiat: olkuski
GPS: N: 50° 18' 5", E: 19° 52' 18"
gospodarz: Zakon ss. Norbertanek w Imbramowicach
www: http://www.imbramowice.norbertanki.org/
e-mail: [email protected]
telefon: 12 389 48 06
(najedź kursorem myszy na zdjęcie, aby uaktywnić strzałki nawigacyjne)