Zespół dworski w Tomaszowicach

Wieś Tomaszowice, położona na północny zachód od Krakowa, niedaleko trasy prowadzącej do Olkusza, wspominana była już w średniowiecznych dokumentach. W 1581 r. należała do Krzysztofa Gosławskiego, a w XVIII w. do Dębińskich. W 1830 r. właścicielem dóbr został Roman Konopka i z nim należy zapewne wiązać budowę istniejącego dziś dworu. Po II wojnie światowej dwór i majątek zostały znacjonalizowane, a w efekcie zdewastowane. Na początku lat 90. XX w. spadkobiercy ostatnich właścicieli odzyskali, a następnie sprzedali dobra dworskie.

Nowy właściciel, Ziyad Raoof, odrestaurował dwór, uporządkował park, a przede wszystkim znalazł sposób na wykorzystanie zaplecza gospodarczego. W części wschodniej dworsko-parkowego założenia znajdują się budynki, w których właściciele umieścili zorganizowane przez siebie Krakowskie Centrum Konferencyjne. Pomieszczenia mające niegdyś gospodarcze przeznaczenie przebudowano i zaadaptowano do nowych potrzeb. W znajdującym się najbliżej dworu, wzniesionym z kamienia i drewna, piętrowym spichlerzu, ulokowano restaurację; za nim mieści się kompleks hotelowy, a po drugiej stronie parku widoczny jest budynek oranżerii.

Do zespołu dworsko-parkowego w Tomaszowicach wiedzie szeroka brama ocieniona drzewami, a tuż za nią rozpościera się kolisty gazon. Na wysokiej podmurówce stoi parterowy dwór z czterokolumnowym portykiem wgłębnym, nakryty wysokim, czterospadowym dachem z lukarnami. Od strony parku oś dworu zaakcentowana jest wysuniętym ryzalitem. Z zewnątrz ściany zdobią pionowe pasy boniowania oraz dekoracyjne obramienia okien. Kontrast jasnych ścian budynku, czerwieni dachówki oraz otaczającej zieleni stanowił charakterystyczne dla dawnych dworów polskich zestawienie kolorystyczne.

Tomaszowice są jednym z ciekawszych przykładów nowoczesnego zagospodarowania i przywrócenia do życia zespołu dworsko-parkowego. W zabytkowy układ został wkomponowany nowy program użytkowy, przy realizacji którego sięgnięto do tradycji tego miejsca. Starannie odnowionemu budynkowi dworu przywrócono dawną atmosferę – stał się siedzibą właścicieli, a otaczające dwór założenie – miejscem ich pracy.

Tekst: B. Sanocka (2008)