Zabudowa miasteczka Lanckorona

Lanckorona jest położona w malowniczym, podbeskidzkim krajobrazie, nieopodal Kalwarii Zebrzydowskiej. Zabudowania miasteczka zajmują południowy stok Góry Zamkowej, zwanej również Lanckorońską. Już w XIII w. na tej górze istniała strażnica, później zaś zamek wzniesiony przez Kazimierza Wielkiego. Także ten król dokonał w 1366 r. lokacji miasta na prawie magdeburskim. W 1410 r. starostwo w Lanckoronie objął Zbigniew z Brzezia, a jego potomkowie zarządzali nim do XVI w., używając nazwiska Lanckorońscy. Później dobrami lanckorońskimi władali m.in. Wolscy, Zebrzydowscy, Czartoryscy, Myszkowscy i Wielopolscy.

Miasto dobrze prosperujące dzięki handlowi i rzemiośle znacznie podupadło po najeździe Szwedów, pożarach i innych nawiedzających je klęskach w XVII i XVIII w. W czasie konfederacji barskiej na zamku i w okolicach miasteczka walczył Maurycy Beniowski i Kazimierz Pułaski. Pod koniec XVIII w. na zamku znajdowały się koszary wojska austriackiego i więzienie. Opuszczony w połowie XIX w. zamek popadł w ruinę. Miasto zniszczone pożarem w 1869 r., odrodziło się i odbudowało. W okresie międzywojennym, pomimo utraty praw miejskich (1934), Lanckorona rozwinęła się jako miejscowość letniskowa – powstało wówczas wiele pensjonatów i willi.

Najważniejszym miejscem Lanckorony jest rynek, położony na znacznej pochyłości. Ponad jego górną, północną pierzeją wznosi się murowany kościół parafialny pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela, ufundowany przez Kazimierza Wielkiego. Powyżej kościoła, wśród drzew ukryte są ruiny zamku. W północnej pierzei znajduje się dawna siedziba magistratu, parterowy, murowany dom z XIX w. Z górnej części ocienionego drzewami rynku rozciągają się wspaniałe widoki na Babią Górę i okolice Lanckorony. W niżej położonej, południowej pierzei, w narożnym domu mieści się Izba Muzealna. Jest to jeden z nielicznych drewnianych domów krytych gontem, który ocalał z pożaru w 1869 r.

Drewniane domy dokoła lanckorońskiego rynku zachowały tradycyjny, unikalny już, charakter. Są posadowione na kamiennych podmurówkach, często kryjących sklepione piwnice, zwrócone szczytami w stronę rynku, często oddzielone od siebie miedzuchami (wąskie przejście pomiędzy domami), zachowały w wielu miejscach malownicze podcienia. Szerokie bramy, przez które niegdyś wjeżdżały wozy, kryją za sobą często rozległe i piękne ogrody.

Kalwaria Zebrzydowska. Lanckorona : Światowe Dziedzictwo Kultury UNESCO
Autor: tekst S. Biela, zdjęcia A. Dajek, S. Biela
Wydawnictwo: LAND
Miejsce wydania: Kraków, 2002

Kalwaria Zebrzydowska. Lanckorona
Autor: Krzysztof Staszkiewicz
Wydawnictwo: Krajowa Agencja Wydawnicza
Miejsce wydania: Katowice, 1981

Kalwaria Zebrzydowska : Lanckorona i okolice : przewodnik historyczny
Autor: Jerzy Henryk Harasimczyk
Wydawnictwo: Roksana
Miejsce wydania: Krosno, 2002

Lanckorona: monografia historyczna /według źródeł archiwalnych skreślił Ludwik Zarewicz/
Autor: Ludwik Zarewicz
Wydawnictwo: nakł. Wydawnictwa
Miejsce wydania: Kraków, 1885

Lanckorona
Autor: Marian Kornecki
Publikowany: Zabytki urbanistyki i architektury w Polsce. Odbudowa i konserwacja, T. 1: Miasta historyczne, red. Wojciech Kalinowski, Wydawnictwo Arkady, Warszawa, 1986, s. 263-276

Kiedy zbudowano zamek lanckoroński
Autor: Kazimierz Wiśniak
Publikowany: Kurier Lanckoroński, nr 22, R. 2001, s. 6-7

Ruiny nieszczęść
Autor: Kazimierz Wiśniak
Publikowany: Kurier Lanckoroński, nr 10, R. 1997, s. 7

Rycerska Lanckorona
Autor: Kazimierz Wiśniak
Publikowany: Rocznik Babiogórski, R. 6: 2004, s. 93 – 104
Wersja cyfrowa publikacji

Zamek po pożarze
Autor: Kazimierz Wiśniak
Publikowany: Kurier Lanckoroński, nr 15, R. 1999, s. 6

Rozbieranie zamku
Autor: Kazimierz Wiśniak
Publikowany: Kurier Lanckoroński, nr 20, R. 2000, s. 6

Lanckorona. Powstanie miasta i dzieje jego rozwoju do końca XVI wieku
Autor: Zbigniew Perzanowski
Publikowany: Ojczyzna bliższa i dalsza. Studia historyczne ofiarowane Feliksowi Kirykowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. Jacek Chrobaczyński, Andrzej Jureczko, Michał Śliwa, wyd. „Secesja”, Kraków, 1993, s. 157–171

Mieszkańcy Lanckorońskiej Góry
Autor: Marek Krzemień
Publikowany: Kurier Lanckoroński, nr 6, R. 1995, s. 4

Sprawa zamku
Autor: Antoni Krajewski
Publikowany: Kurier Lanckoroński, nr 7, R. 1996, s. 2-4

Początki i rola rodziny Lanckorońskich do końca średniowiecza
Autor: Stanisław Gawęda
Publikowany: Studia z historii i historii sztuki. Seria: Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historyczne, z. 89, red. Stanisław Cynarski, Adam Małkiewicz, wyd. nakładem UJ, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, Kraków, 1989

Lanckorona: miasteczko na wzgórzu
Autor: Robert Bodnar
Wydawnictwo: Bezdroża
Miejsce wydania: Kraków, 2003

Dzieje rodu Lanckorońskich z Brzezia od XIV do XVIII wieku: sprawy kariery urzędniczej i awansu majątkowego
Autor: Stanisław Cynarski, współudział w kwerendzie i opracowanie Renata Białek, Danuta Limanowska
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, Kraków, 1996

Wokół Kalwarii Zebrzydowskiej i Lanckorony. Monograficzny przewodnik turystyczny i krajoznawczy po zachodnich częściach Beskidu Średniego i Pogórza Wielickiego
Autor: Julian Zinkow
Wydawnictwo: Calvarianum
Miejsce wydania: Kalwaria Zebrzydowska, 2000

Tryptyk Kalwaryjski
Autor: Roman Gajczak
Wydawnictwo: Calvarianum
Miejsce wydania: Kalwaria Zebrzydowska, 1990

Ziemia wadowicka
Autor : Adam Dziok, et. al., oprac. Edward Moskała ; rys. i układ graf. Zdana Jasińska
Wydawnictwo : Kraków : Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej ; Wydawnictwo Artystyczno – Graficzne. – 65, [3] s., [48] s. tabl. : il., 1 mapa ; 20 x 21 cm.
Miejsce wydania : Kraków, 1968

Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001

Budownictwo obronne i rezydencjonalne powiatu wadowickiego. Katalog
Autor: Mateusz Porębski
Wydawnictwo: Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Kalwarii Zebrzydowskiej
Miejsce wydania: Kalwaria Zebrzydowska, 2009

Atlas zabytków architektury w Polsce
Autor: Hanna Faryna-Paszkiewicz, Małgorzata Milanowska, Robert Pasieczny
Wydawnictwo: PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 2001

Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975

Zamki i dwory obronne ziemi krakowskiej
Autor: Marian Kornecki
Wydawnictwo: Wydział Kultury Prezydium WRN w Krakowie. Wojewódzki Konserwator Zabytków
Miejsce wydania: Kraków, 1966

Rozwój urbanizacji Małopolski XIII-XVI w., województwo krakowskie: powiaty południowe
Autor: Feliks Kiryk
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe WSP (Prace Monograficzne WSP w Krakowie)
Miejsce wydania: Kraków, 1985

Zamki i obiekty warowne ziemi krakowskiej
Autor: Agnieszka Sypek, Robert Sypek
Wydawnictwo: Almapress
Miejsce wydania: Warszawa, 2004

Zamki w Polsce
Autor: Bohdan Guerquin
Wydawnictwo: Arkady
Miejsce wydania: Warszawa, 1974

Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, druk W. L. Anczyca i Spółki
Miejsce wydania: Kraków, 1938

Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice, wyd. III rozszerzone
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: wyd. Łódzkie Zakłady Graficzne, Krajowa Agencja Wydawnicza (reprodukcja techniką fotooffsetową: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1938)
Miejsce wydania: Kraków, 1989

Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym, T. II
Autor: Michał Baliński, Tymoteusz Lipiński
Wydawnictwo: Nakładem i Drukiem S. Orgelbranda Synów
Miejsce wydania: Warszawa, 1885

Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska
Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al.
Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6
Miejsce wydania : Kraków, 2010

Szlak Architektury Drewnianej : mapa : 1 : 200 000
Autor: tekst na podst.: Szlak Architektury Drewnianej / T. Śledzikowski/
Wydawnictwo: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Środowiska i Rozwoju Wsi
Miejsce wydania: Kraków, 2004
Wersja cyfrowa publikacji:
Kalwaria Zebrzydowska. Lanckorona : Światowe Dziedzictwo Kultury UNESCO
Autor: tekst S. Biela, zdjęcia A. Dajek, S. Biela
Wydawnictwo: LAND
Miejsce wydania: Kraków, 2002

Kalwaria Zebrzydowska. Lanckorona
Autor: Krzysztof Staszkiewicz
Wydawnictwo: Krajowa Agencja Wydawnicza
Miejsce wydania: Katowice, 1981

Kalwaria Zebrzydowska : Lanckorona i okolice : przewodnik historyczny
Autor: Jerzy Henryk Harasimczyk
Wydawnictwo: Roksana
Miejsce wydania: Krosno, 2002

Lanckorona: monografia historyczna /według źródeł archiwalnych skreślił Ludwik Zarewicz/
Autor: Ludwik Zarewicz
Wydawnictwo: nakł. Wydawnictwa
Miejsce wydania: Kraków, 1885

Lanckorona
Autor: Marek Krzemień
Wydawnictwo: Ostoja
Miejsce wydania: Kraków, 1991

Zastygła przed wiekami. Lanckorona
Autor: Agnieszka Gralak
Publikowany: Renowacje. Kwartalnik Ogólnopolski, nr 2, R. 1998, s. 101-105

Dawna zabudowa małomiasteczkowa na Podbeskidziu
Autor: Marek H. Grabski
Publikowany: Rocznik Babiogórski, R V: 2003

Kalwaria Zebrzydowska. Lanckorona
Autor: Krzysztof Staszkiewicz
Wydawnictwo: Krajowa Agencja Wydawnicza
Miejsce wydania: Kraków, 1981

hasło: Lanckorona
Publikowany: Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, cz. III, zesz. 2, red. Franciszek Sikora,Wydawnictwo Secesja, Kraków, 1997

Rycerska Lanckorona
Autor: Kazimierz Wiśniak
Publikowany: Rocznik Babiogórski, R. 6: 2004, s. 93 – 104
Wersja cyfrowa publikacji

Lanckorona: miasteczko na wzgórzu
Autor: Robert Bodnar
Wydawnictwo: Bezdroża
Miejsce wydania: Kraków, 2003

Katalog grodzisk i zamczysk z terenu Małopolski
Autor: Gabriel Leńczyk
Wydawnictwo: MA
Miejsce wydania: Kraków, 1983

Atlas zabytków architektury w Polsce
Autor: Hanna Faryna-Paszkiewicz, Małgorzata Milanowska, Robert Pasieczny
Wydawnictwo: PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 2001

Kraków. Przewodnik ilustrowany
Autor: Bogusław Michalec
Wydawnictwo: Pascal
Miejsce wydania: Bielsko-Biała, 2004

Pomniki sztuki w Polsce, T.1 : Małopolska
Autor : Zygmunt Jerzy Łoziński
Wydawnictwo : Arkady- XXVII, 489 s., 3 mapy luz. : fot., pl., rys. ; 20 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1985

Szlak Architektury Drewnianej : Małopolska

Autor : Bartłomiej Cisowski, Marta Duda ; współpr. Paulina Wawrzak ; konsult. merytor. Tadeusz Śledzikowski ; red. map Aurelia Hołubowska
Wydawnictwo : Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Edukacji i Kultury. Zespół ds. Turystyki, – 295 s. : il., mapy ; 24 cm., ISBN 83-89283-52-2
Miejsce wydania : Kraków, 2005

Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982

Dane teleadresowe:

adres: Lanckorona

gmina: Lanckorona

powiat: wadowicki

GPS: N: 49° 50′ 42″, E: 19° 42′ 57″

gospodarz: Urząd Gminy Lanckorona

www: http://www.lanckorona.pl/

e-mail: [email protected]

telefon: 33 876 35 95

Obiekty w pobliżu:

(najedź kursorem myszy na zdjęcie, aby uaktywnić strzałki nawigacyjne)