Opactwo oo. Benedyktynów w Tyńcu (Kraków)
Na kamiennym, wysokim brzegu Wisły, nieopodal Krakowa zamieszkują już od prawie tysiąca lat benedyktyńscy mnisi. Żyją oni według reguły ułożonej przez św. Benedykta z Nursji, od którego imienia wywodzi się nazwa zakonu. Klasztor ten, ufundowany w połowie XI w., jest pierwszym opactwem benedyktynów na ziemiach polskich.
Do tynieckiego klasztoru wiedzie droga, prowadząca wzdłuż muru, przez bramę i zabudowania dawnej rezydencji opata, na dziedziniec przed kościołem. Stąd otwiera się piękny widok na Wisłę i otaczające Tyniec pagórki. Po południowej stronie kościoła rozciągają się zabudowania klasztorne; za nimi położony jest ogród będący jednym z pierwszych renesansowych założeń tego typu na ziemiach polskich. Układ tynieckiego opactwa nie uległ znaczącym przekształceniom; nie istnieją dzisiaj jedynie budynki zamykające dziedziniec od strony Wisły.
Najstarszy zbudowany tutaj kościół romański został „wchłonięty” przez mury późniejszych rozbudów. Zachowała się z niego ściana pomiędzy kościołem a krużgankiem, w której znajduje się, również romański portal. Istnieją także fundamenty pozostałych ścian odkryte w latach 60. XX w. Niezwykle ciekawym miejscem jest klasztorny kapitularz (XIV i XV w.), którego ściany zdobią malowidła z różnych okresów oraz gotyckie krużganki obiegające wirydarz: na sklepieniu skrzydła zachodniego zachowała się renesansowa polichromia, w skrzydle północnym zobaczyć zaś można kamienną tablicę z barokową inskrypcją przekazującą tradycję o założeniu klasztoru w 1044 r.
Mury i rozplanowanie klasztornego kościoła pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła pochodzą z gotyckiej przebudowy w połowie XV w. Kolejne zmiany w architekturze świątyni nastąpiły na początku XVII w., za sprawą opata Stanisława Łubieńskiego. Wystrój wnętrza kościoła jest barokowy, z XVII i XVIII w. Ołtarz główny jest fundacją opata Stanisława Benedykta Bartoszewskiego: późnobarokowy, wykonany z czarnego marmuru, na tle którego odcinają się złocone figury świętych. Jego projekt i wykonanie łączone jest ze szkołą Franciszka Placidiego. Obraz w środkowej części ołtarza, autorstwa Andrzeja Radwańskiego, przedstawia patronów kościoła adorujących Trójcę Świętą. W nawie warto obejrzeć niezwykle ekspresyjną, czarno-złotą, późnobarokową ambonę w kształcie łodzi, a w prezbiterium XVII-wieczne stalle zdobione przedstawieniami z życia św. Benedykta i benedyktyńskich świętych.
Katalog opatów tynieckich
Autor: Paweł Sczaniecki
Publikowany: Nasza Przeszłość, T. 49 : 1978, s. 9 – 244, [Kazimierz Janicki: Słowo opata: s. 7 – 8]
Wczesna architektura na ziemiach polskich. Pomiędzy rzeczywistością a fantazją. (Polemiki-Recenzje)
Autor: Klementyna Żurowska
Publikowany: Biuletyn Historii Sztuki, Warszawa 1975, Rok XXXVII, nr 4, s. 373-378, wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki
Dawna linia obronna Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Problemy konserwacji i adaptacji dla turystyki
Autor: Janusz Bogdanowski
Publikowany: Ochrona Zabytków, R. 4 (67): 1964, Wydawca: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków. Ośrodek Dokumentacji Zabytków.Warszawa, s. 3-36
Sprawozdanie z prac badawczo- wykopaliskowych w opactwie tynieckim w r. 1961
Autor: K. Żurowska, L. Kalinowski, Z. Woźniak, H. Zoll- Adamikowa
Wydawnictwo: [nadb. z: Sprawozdania z posiedzeń komisji Oddziału PAN w Krakowie, lipiec-grudzień 1961, s. 407-418]
Miejsce wydania: Kraków, 1961
W sprawie ruin tynieckich
Autor: Józef Łepkowski
Publikowany: „Czas”, nr 251 z d. 31 października 1879, s. nlb. 2
Tyniec, z ryciną i planem
Autor: Stanisław Tomkowicz
Wydawnictwo: Drukarnia „Czasu”, [Biblioteka Krakowska, t. 18]
Miejsce wydania: Kraków, 1901
Opactwo tynieckie
Autor: Adolf Szyszko-Bohusz
Publikowany: Tygodnik Powszechny, R. III, 1947
Tyniec
Autor: Paweł Sczaniecki OSB
Wydawnictwo: Znak
Miejsce wydania: Kraków, 1980
Opactwo tynieckie: przewodnik
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: Drukarnia Wydawnicza im. W. L. Anczyca, wyd. 2
Miejsce wydania: Tyniec, Kraków, 1985
Wskrzeszenie Opactwa Benedyktynów w Tyńcu
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: Nadbitka z: Księga Sapieżyńska, T. 1, s. 369–376
Miejsce wydania: Kraków, 1982
Opactwo tynieckie. Przewodnik
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo:Wydawnictwo Benedyktynów
Miejsce wydania: Kraków, 2001
Święty Benedykt
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: Opactwo Benedyktynów, druk: DWWLA, wyd. 2
Miejsce wydania: Tyniec, Kraków, 1987
Katalog opatów tynieckich
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: Nadbitka z: Nasza Przeszłość, T. 49 : 1978
Miejsce wydania: Kraków, 1979
Tysiąc lat jak dzień wczorajszy…: opowiadanie o dziejach Tyńca
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: Znak
Miejsce wydania: Kraków, 1976
Opactwo tynieckie: przewodnik po Benedyktyńskim Opactwie Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyńcu
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: Wydawnictwo Benedyktynów
Miejsce wydania: Tyniec, 1999
[Dziewięćset] 900 lat opactwa benedyktynów w Tyńcu
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: [n.s.]
Miejsce wydania: [Kraków], 1975
Benedyktyni polscy. Zbiór szkiców i opowiadań
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: Opactwo Benedyktynów
Miejsce wydania: Tyniec, 1989
Opactwo Tynieckie. Przewodnik
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: Wydawnictwo Benedyktynów
Miejsce wydania: Tyniec, 2003
Święty Benedykt
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: Wydawnictwo Benedyktynów
Miejsce wydania: Tyniec, 2000
Przewóz wiślany pod Tyńcem
Autor: Mieczysław Rokosz
Wydawnictwo: Wydawnictwo Benedyktynów w Tyńcu
Miejsce wydania: Kraków, 2009
Dawne i nowe dzieje tynieckiego opactwa
Autor: Ewa Owsiany
Publikowany: Kraków. Miesięcznik społeczno-kulturalny, grudzień 2008, nr 12/50, s. 36-38
Przewodnik po kościele i ruinach klasztoru pobenedyktyńskiego w Tyńcu
Autor: J. Marszał (ks.)
Wydawnictwo: nakładem autora, czcionkami Druk. „Czasu”
Miejsce wydania: Kraków, 1908
Tyniec
Autor: Bogusława Kwiatkowska-Baster, Zdzisław Krzysztof Baster
Publikowany: Spotkania z Zabytkami, 1994, nr 10, s. 7-10
Opactwo benedyktyńskie świętych apostołów Piotra i Pawła w Tyńcu. Przewodnik
Wydawnictwo: [s.n.]
Miejsce wydania: Tyniec, 1947
Opactwo Benedyktynów w Tyńcu. Przewodnik
Autor: Tomasz Michał Gronowski OSB
Wydawnictwo: Wydawnictwo Benedyktynów
Miejsce wydania: Tyniec, Kraków, 2009
Tyniec: sztuka i kultura benedyktynów od wieku XI do XVIII: katalog wystawy w Zamku Królewskim na Wawelu październik-grudzień 1994
Red.: Klementyna Żurowska
Wydawnictwo: Wydawnictwo Benedyktynów
Miejsce wydania: Kraków, 1994
Tyniec i Wzgórza Tynieckie. Informator turystyczny
Autor: Julian Zinkow
Wydawnictwo: Krakowski Ośrodek Informacji i Reklamy Turystycznej „Wawel– Tourist”, Wyd. Akcydensowe
Miejsce wydania: Kraków, 1978
Polska Jana Długosza
Red.: Henryk Samsonowicz
Wydawnictwo: PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1984
Jeszcze słowo o dokumencie Legata Idziego dla klasztoru Benedyktynów w Tyńcu
Autor: Franciszek Piekosiński
Wydawnictwo: z Druk. Wł. Łozińskiego (Zarządca W. J. Weber), (odb. z Kwartalnika historycznego), r. 1889, zesz. 1, Lwów
Opactwo tynieckie. Przewodnik
Autor: Paweł Sczaniecki
Wydawnictwo: Drukarnia Wydawnicza
Miejsce wydania: (b.m.: Kraków?), 1980
70-lecie Odnowy Tyńca. (Historia opactwa tynieckiego)
Autor: Michał T. Gronowski (OSB)
Publikowany: Spotkania z Zabytkami, 2009, wrzesień
Tyniec u progu tysiąclecia
Autor: Bogusława Kwiatkowska–Baster, Zdzisław Krzysztof Baster
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Miejsce wydania: Kraków, 1994
Wokół Tyńca i Skawiny: przewodnik monograficzny
Autor: Julian Zinkow
Wydawnictwo: „Platan”
Miejsce wydania: Kraków, 1995
hasło: Tyniec
Publikowany: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. XII, red. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Warszawa, 1892
Małopolskie malarstwo książkowe
Autor: Barbara Miodońska
Publikowany: Malarstwo gotyckie w Polsce. Synteza, T. II, cz. 3, Dziejów Sztuki Polskiej, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, wyd. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2004, s. 413-449
Tajemnice krakowskich budowli
Autor: Andrzej Nazar
Wydawnictwo: vis-a vis etiuda
Miejsce wydania: Kraków, 2009
Leksykon kościołów Krakowa
Autor: Michał Rożek, Barbara Gondkowa
Wydawnictwo: Verso
Miejsce wydania: Kraków, 2003
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor : Michał Rożek
Wydawnictwo : PWN
Miejsce wydania : Warszawa, Kraków, 1993
Kleynoty Stołecznego Miasta Krakowa albo Koscioły, y co w nich jest widzenia godnego y znacznego, w Krakowie, w Drukarni Akademickiey, r. 1745
Autor: Piotr Jacek (Hiacynt) Pruszcz
Wydawnictwo: KAW (fotooffset wyd. J. Turowskiego, Kraków 1861)
Miejsce wydania: Kraków, 1983
Sztuka sakralna
Autor: Marian Kornecki
Wydawnictwo: Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie (Seria: Natura i Kultura w Krajobrazie Jury)
Miejsce wydania: Kraków, 1993
Kraków. Przewodnik ilustrowany
Autor: Bogusław Michalec
Wydawnictwo: Pascal
Miejsce wydania: Bielsko-Biała, 2004
Kraków
Autor: Jan K. Ostrowski
Wydawnictwo: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe
Miejsce wydania: Warszawa, 1992
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, Kraków, 2000
Zwiedzamy Kraków: przewodnik turystyczny
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: PTTK „Kraj”
Miejsce wydania: Warszawa, Kraków, 1989
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor : Michał Rożek
Wydawnictwo : [Wyd. 2]. – Wydawnictwo Naukowe PWN. Oddział. – 718 s. : il., pl. ; 21 cm.
Miejsce wydania : Warszawa, Kraków, 1997
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: PWN
Miejsce wydania: Warszawa, Kraków, 1993
Kraków i okolice : przewodnik
Autor : Leszek Ludwikowski
Wydawnictwo : „ Sport i Turystyka” ; [oprac. kartogr. Henryka Całkowa, Janusz Szewczuk (mapa załącznik)]. – Wyd. 3 uzup. – 219, [1] s., [1] k. pl. kolor. ; 19 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1991
Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975
Sztuka romańska w Polsce
Autor: Zygmunt Świechowski
Wydawnictwo: Arkady
Miejsce wydania: Warszawa, 1983
Sztuka romańska w Polsce
Autor: Zygmunt Świechowski
Wydawnictwo: Arkady
Miejsce wydania: Warszawa, 1990
Architektura romańska w Polsce
Autor: Zygmunt Świechowski
Wydawnictwo: DiG, Stowarzyszenia Patria Polonorum, druk: Drukarnia Wydawnictw Naukowych SA w Łodzi
Miejsce wydania: Warszawa, 2000
Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku
Autor: Aleksander Gieysztor
Wydawnictwo: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (Seria: Dzieje sztuki polskiej, t. 1, red. Michał Walicki)
Miejsce wydania: Warszawa, 1971
Pomniki sztuki w Polsce, T.1 : Małopolska
Autor : Zygmunt Jerzy Łoziński
Wydawnictwo : Arkady- XXVII, 489 s., 3 mapy luz. : fot., pl., rys. ; 20 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1985
Malarstwo gotyckie w Polsce. Katalog zabytków, T. 2, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej
Red.: Adam S. Labuda, Krystyna Secomska
Wydawnictwo: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG
Miejsce wydania: Warszawa, 2004
Zamki i obiekty warowne ziemi krakowskiej
Autor: Agnieszka Sypek, Robert Sypek
Wydawnictwo: Almapress
Miejsce wydania: Warszawa, 2004
Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953
Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, druk W. L. Anczyca i Spółki
Miejsce wydania: Kraków, 1938
Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice, wyd. III rozszerzone
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: wyd. Łódzkie Zakłady Graficzne, Krajowa Agencja Wydawnicza (reprodukcja techniką fotooffsetową: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1938)
Miejsce wydania: Kraków, 1989
Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zarys dziejów
Autor: Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1993
Sztuka obronna
Autor: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo: nakładem Zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie, Druk: DEKA-K raków, Seria: Natura i Kultura w krajobrazie Jury, t. 2
Miejsce wydania: Kraków, 1993
Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982
Sztuka obronna, Seria: Natura i Kultura w krajobrazie Jury, t. 2 wyd. nakładem Zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie, Druk: DEKA – Kraków
Autor: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo: nakładem Zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie, Druk: DEKA – Kraków
Miejsce wydania: Kraków, 1993
Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym, T. II
Autor: Michał Baliński, Tymoteusz Lipiński
Wydawnictwo: Nakładem i Drukiem S. Orgelbranda Synów
Miejsce wydania: Warszawa, 1885
adres: ul. Benedyktyńska 37, Kraków
gmina: Kraków
powiat: Kraków
GPS: N: 50° 01′ 10″, E: 19° 48′ 07″
gospodarz: Opactwo oo. Benedyktynów w Tyńcu
www: http://www.tyniec.benedyktyni.pl
telefon: 12 688 54 52
(najedź kursorem myszy na zdjęcie, aby uaktywnić strzałki nawigacyjne)