Przeskocz do treści
18–19 MAJA
25–26 MAJA

Pałac Długoszów w Siarach

Leżąca w sąsiedztwie Gorlic, malowniczo położona nad Sękówką niewielka miejscowość Siary zyskała na znaczeniu na początku XX wieku, kiedy tutejszy dwór wraz z otaczającym go parkiem i zabudowaniami gospodarczymi zakupił Władysław Długosz. Na przełomie XIX i XX wieku dorobił się fortuny w przemyśle naftowym, jednocześnie stał się jedną z ważniejszych figur politycznych w Galicji. Przed I wojną światową Długosz zajmował stanowisko ministra dla Galicji przy rządzie austriackim, a po wyzwoleniu stał się członkiem Polskiej Komisji Likwidacyjnej, która przejęła władzę z rąk austriackich w Krakowie 31 października 1918 roku, później senatorem. Około 1898 roku Długosz odkupił majątek od swojego teścia, Władysława Dembowskiego i przeprowadził gruntowną przebudowę założenia, które uzyskało wówczas reprezentacyjny charakter. Autorem neobarokowej sylwety pałacu był prawdopodobnie lwowski architekt Władysław Halicki, choć niektóre źródła wskazują na Ferdynanda Fellnera z wiedeńskiego atelier architektonicznego Fellner & Helmer. Żadne ze źródeł nie podaje jednoznacznego autorstwa. Pałac swoją bryłą przypomina jednakże brzeską rezydencję Goetzów-Okocimskich będącą projektem tego biura.

PAŁAC DŁUGOSZÓW W SIARACH, fot. K. Fidyk (MIK, 2013) CC BY SA 3.0
PAŁAC DŁUGOSZÓW W SIARACH, fot. K. Fidyk (MIK, 2013) CC BY SA 3.0

Twórcą siarskiego założenia parkowego, według przekazów ustnych rodziny Długoszów, został Arnold Röhring, projektant Parku Stryjskiego we Lwowie uznawanego za jeden z najpiękniejszych parków publicznych Europy. Dekoracje architektoniczne i rzeźbiarskie w ogrodzie parkowym w Siarach zdają się także nawiązywać do baroku.

Pierwsza wojna światowa nie ominęła Siar – pałac ucierpiał, jednak już w 1916 roku, po przesunięciu się frontu na wschód, naprawiono zniszczenia i dobudowano południowe skrzydło, gdzie umieszczono apartament Długosza. W 1928 roku budynek spłonął, odbudowano go w niezmienionym kształcie. Majątek pozostawał własnością rodziny Długoszów do 1945 roku, choć już podczas II wojny światowej został przejęty przez Niemców, mieścił się tu m.in. szpital. W latach powojennych założenie niszczało. Później na długie lata przejęła go Stadnina Koni Skarbu Państwa (1950–1994). Obecnym właścicielem założenia jest Edward Brzostowski.

Adamczewski J., Mała encyklopedia Krakowa, Kraków 1997.

Bator J., Wojna galicyjska, Kraków 2005.

Bieniarzówna J., Małecki J.M., Dzieje Krakowa, t. 3: Kraków w latach 1796–1918, Kraków 1979.

Dąbrowski J., Historia powszechna, cz. I: Wielka Wojna 1914–1918, Warszawa 1937.

Molnár F., Galicja 1914–1915. Zapiski korespondenta wojennego, Warszawa 2012.

Mowa Eksc. Władysława Długosza wygłoszona dnia 14. grudnia 1917 r. w Komisyi Wojskowej Delegacyi Austryackiej, ze zbiorów Muzeum PTTK w Gorlicach.

Najlepszy Przyjaciel Żołnierza. Kalendarz na rok 1915, Wimperk (Winterberg, Czechy). „Nowości Ilustrowane” 1916/5.

Pabis T., Władysław Długosz, Tuchów 2003.

Polski słownik biograficzny, hasła: Władysław Długosz (t. 5, Kraków 1939–1946), Jan Goetz-Okocimski (t. 8, Kraków 1959–1960).

http://www.sekowa.info/index.php?go=17&id1=19&ido=180

http://www.sekowa.info/index.php?go=17&id1=19&ido=121

Zachariasz A., Założenie parkowo-pałacowe w Siarach, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” 1989–1990, t. XXIII.

Dane teleadresowe:

gmina: Gorlice

powiat: gorlicki

Obiekty w pobliżu:
Dwór w Modlnicy (najedź kursorem myszy na zdjęcie, aby uaktywnić strzałki nawigacyjne)