Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Orawce
Górna Orawa była zasiedlana w 2. poł. XVI i na początku XVII w., kiedy znajdowała się w granicach państwa węgierskiego. W 1585 r. nastąpiła lokacja wsi Orawka na prawie wołoskim. Początki tutejszej parafii wiążą się z osobą ks. Jana Szczechowicza, który działał na rzecz rekatolizacji miejscowej ludności, wywodzącej się głównie ze zbiegłych z polskich majątków chłopów. Protestanccy, orawscy panowie wbrew woli poddanych usiłowali przekonać ich do swego wyznania. Rekatolizacji Orawy sprzyjał cesarz Ferdynand III; zbrojnie bronił jej Mateusz Moniak. W 1920 r. Orawka została przyznana Polsce, w 1939 r. włączono ją w granice państwa słowackiego, sprzyjającego Rzeszy, a w 1945 r. powróciła do Polski.
Pierwszy kościół parafialny w Orawce, wzniesiony w 1614 r., był świątynią protestancką. Budowę obecnej świątyni rozpoczęto w 1651 r., lecz konsekrowano ją dopiero w 1715. W 1656 r. została zbudowana wolnostojąca dzwonnica. Kościół wielokrotnie przebudowywano: w 1901 r. oraz w latach 1926-1927 i 1934-1935.
Kościół w Orawce jest najstarszą drewnianą świątynią Górnej Orawy. Jest położony pośród drzew i otoczony murem, w obrębie którego mieści się cmentarz. Drewniany, jednonawowy kościół z wieżą wzniesiono w konstrukcji zrębowej; dach i ściany obito gontem. Wydłużone prezbiterium, wielobocznie zamknięte, jest węższe od nawy. Od północy przylega do niego zakrystia, a od wschodu murowana kaplica Matki Bożej Bolesnej, wzniesiona w 1728 r. Po południowej stronie nawy mieści się drewniana kruchta. Kościelna wieża o pochyłych ścianach jest zwieńczona izbicą i ostrosłupowym hełmem z czterema narożnymi wieżyczkami.
Wnętrze kościoła i część wyposażenia pokryto figuralno-ornamentalną polichromią w 2. poł. XVII w. i w 1711 r. Autorem koncepcji wystroju był proboszcz Orawki, ks. Jan Szczechowicz. Polichromia przedstawia sceny z życia św. Jana Chrzciciela, medaliony z Chrystusem i apostołami, wizerunki świętych czczonych na Węgrzech oraz herby osób związanych z historią Orawy: cesarza Fryderyka III, arcybiskupa Jerzego Lippaya de Zongor oraz Moniaków. Na parapecie chóru namalowano sceny ilustrujące dziesięć przykazań. Na belce tęczowej znajduje się barokowa grupa Ukrzyżowania oraz inskrypcje (jedna z nich to polski tekst pieśni pasyjnej). Późnobarokowy ołtarz główny i dwa boczne oraz stalle wykonano w 1. poł. XVIII w.
Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska
Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al.
Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6
Miejsce wydania : Kraków, 2010
Architektura sakralna
Autor: Marek Grabski
Publikowany: Kultura ludowa Górali Orawskich, red. Urszula Janicka – Krzywda, Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza „Wierchy” Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK (Seria : Biblioteka Górska Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie ; T. 15), s. 139 – 172
Szlak Architektury Drewnianej : mapa : 1 : 200 000
Autor: tekst na podst.: Szlak Architektury Drewnianej / T. Śledzikowski/
Wydawnictwo: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Środowiska i Rozwoju Wsi
Miejsce wydania: Kraków, 2004
Wersja cyfrowa publikacji:
Orawą… Podhalem… Spiszem… : gawęda krajoznawcza
Autor : Jerzy Młodziejowski
Wydawnictwo : „Sport i Turystyka”, druk : Drukarnia Wydawnicza : Kraków, wyd. I, 245, [3]., [16] s. tabl. kolor. : il., 1 faks., fot., nuty, portr. ; 25 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1983
Ksiądz Prałat Józef Kocańda- proboszcz z Orawki w latach1948-1963
Autor: Stanisław Grela
Publikowany: Orawa, Rok XXI-XXII, Nr 47-48, wydawca: Towarzystwo Przyjaciół Orawy im. ks. Ferdynanda Machaja, , Kraków 2010, redaktor naczelny: ks. Władysław Pilarczyk, nakładem Towarzystwa Przyjaciół Orawy, druk: Księgarnia Akademicka: Kraków, wydawca: Zarząd Główny Towarzystwa Przyjaciół Orawy: Jabłonka, skład i łamanie Agnieszka Kuczkiewicz-Fraś, s. 127-130
Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, część III, woj. Krakowskie, tom 1, zeszyt 1, powiat nowotarski
Autor : Tadeusz Szydłowski
Wydawnictwo : Wydawnictwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
Miejsce wydania : Warszawa, 1938
Drogami skalnej ziemi : Podtatrzańska włóczęga krajoznawcza
Autor : Hanna Pieńkowska, Tadeusz Staich
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, – 569, [2] s., [4] k. tabl. : il., mapy ; 26 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1956
Jeszcze jeden zabytek średniowiecza uratowany. Zabytkowe organy z Orawki…
Autor: A. Zabrzeski
Publikowany: Express Wieczorny, nr 71, R. 1973, s. 3
Renowacja kościółka w Orawce
Autor: Jan Uryga
Publikowany: Czas Krakowski, nr 53, R. 1993, s. 6
Orawski klejnot
Autor: Jan Uryga
Publikowany: Czas Krakowski, nr 235, R. 1993, s. 6
Kościół w Orawce
Autor: Tadeusz M. Trajdos, Hanna Pieńkowska
Wydawnictwo: Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”, (Biblioteka Orawska ; vol. 13), 181, [3] s. : il. ; 28 cm. , bibliogr. s. 79-80, streszcz. i spis il. w jęz. ang. i niem.
Miejsce wydania: Kraków, 1999
Zabytkowe kościoły Tatr, Podhala, Orawy, Spisza
Autor: Tadeusz Swat, Mieczysław Szczepański
Wydawnictwo: Wydawnictwo „Ornament”
Miejsce wydania: Warszawa, 1997
Przewodnik po Podhalu, Spiszu, Orawie i Północnej Słowacji
Autor: Jan Reychman
Wydawnictwo: Główna Księgarnia Wojskowa
Miejsce wydania: Warszawa, 1937
Drewniane świątynie Archidiecezji Krakowskiej
Autor: Zbigniew Pytel (ks.), Marcin Susek (ks.)
Wydawnictwo: AA
Miejsce wydania: Kraków, 1999
Treści ideowe polichromii kościoła w Orawce
Autor: Hanna Pieńkowska
Publikowany: Sprawozdania z posiedzeń Komisji Naukowych PAN, t. XVIII/1, R. 1974, s. 135-137
Dekoracja malarska kościoła w Orawce
Autor : Hanna Pieńkowska
Publikowany : Polska Sztuka Ludowa, R. VII : 1953, nr 6, s. 335 – 347
Ilustrowany przewodnik po Spiszu, Orawie, Liptowie i Czadeckiem
Autor: Mieczysław Orłowicz
Wydawnictwo: wydano staraniem Komitetu Narodowego Obrony Spisza, Orawy i Podhala
Miejsce wydania: Lwów-Warszawa, 1921
Recital organowy w kościele parafialnym w Orawce oraz wystawa rzeźby w Muzeum Orawskim
Autor: Henryk Jost
Publikowany: Wierchy, R. 44: 1975, s. 229
Zabytkowe kościoły Orawy, Spisza, Podhala, Gorców i Pienin
Autor: Urszula Janicka-Krzywda
Wydawnictwo: Oddział Akademicki PTTK
Miejsce wydania: Kraków, 1987
Na polskiej Orawie
Autor: Janina Datko
Publikowany: Poznaj swój kraj, nr 8, R. 1984, s. 3-7
Drewniany kościół parafialny w Orawce i jego polichromia
Autor: Marcin Bukowski
Wydawnictwo: Polska Akademia Umiejętności
Miejsce wydania: Kraków, 1935
Drewniany kościół parafialny w Orawce i jego polichromia
Autor: Marcin Bukowski
Publikowany: Prace Komisji Historji Sztuki, R. 1934-5, t. VI
Gdy organy wróciły do kościoła. Koncert w Orawce
Autor: (Z.)
Publikowany: Słowo Powszechne, nr 231, R. 1973, s. 7
Po rekonstrukcji i konserwacji zabytkowe organy z kościoła w Orawce powróciły na swoje dawne miejsce
Publikowany: Echo Krakowa, nr 185, R. 1973, s. 1, 2
Malarstwo ścienne w budownictwie drewnianym
Autor: Józef Dutkiewicz
Publikowany: Wiadomości Konserwatorskie, nr 5, R. 1958, s. 9-27
Kościoły drewniane Małopolski (Woode churches of Little Poland)
Red.: Jadwiga Marcinek
Wydawnictwo: Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Krakowie
Miejsce wydania: Kraków, 2000
Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975
Atlas zabytków architektury w Polsce
Autor: Jerzy Zygmunt Łoziński, Adam Miłobędzki
Wydawnictwo: „Polonia”
Miejsce wydania: Warszawa, 1967
Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia : przewodnik
Autor : Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Sebastian Wypych
Wydawnictwo : Pruszków : „Rewasz” ; Białystok : „Orthodruk”, – 240 s., [32] s. tabl. kolor. : il., mapy ; 17 cm., ISBN 83-85557-88-3, („Rewasz”) ISBN 83-85368-79-5
Miejsce wydania : Pruszków, Białystok, 2001
Pomniki sztuki w Polsce, T.1 : Małopolska
Autor : Zygmunt Jerzy Łoziński
Wydawnictwo : Arkady- XXVII, 489 s., 3 mapy luz. : fot., pl., rys. ; 20 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1985
O pracach konserwatorskich przy malowidłach ściennych na terenie województwa krakowskiego w latach 1945-1957
Autor: Aleksandra Kydryńska
Publikowany: Wiadomości Konserwatorskie, red. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Krakowie, wyd. Wydawnictwo Wydziału Kultury Prezydium WRN, Kraków, 1958, s. 50-66
Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953
Szlak Architektury Drewnianej : Małopolska
Autor : Bartłomiej Cisowski, Marta Duda ; współpr. Paulina Wawrzak ; konsult. merytor. Tadeusz Śledzikowski ; red. map Aurelia Hołubowska
Wydawnictwo : Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Edukacji i Kultury. Zespół ds. Turystyki, – 295 s. : il., mapy ; 24 cm., ISBN 83-89283-52-2
Miejsce wydania : Kraków, 2005
Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej
Autor: Ryszard Brykowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo: Ossolineum, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 176 s., [139] s. tabl. : il., err. ; 18×21 cm + 1 k. mapa złoż.
Miejsce wydania: Wrocław, 1984
Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, z. 7: Województwo Krakowskie
Autor: Marian Kornecki, Andrzej Fischinger, Lepiarczyk Józef, Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1971
Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982
adres: Orawka 65, Jabłonka
gmina: Jabłonka
powiat: nowotarski
GPS: N: 49° 30' 39", E: 19° 43' 7"
gospodarz: Parafia pw. św. Jana Chrzcciela w Orawce
www: http://www.parafiaorawka.pl
e-mail: [email protected]
telefon: 18 265 23 40
(najedź kursorem myszy na zdjęcie, aby uaktywnić strzałki nawigacyjne)