Przeskocz do treści
18–19 MAJA
25–26 MAJA

Dawne opactwo Norbertańskie w Hebdowie

Od ponad ośmiu wieków w zakolu Wisły nieopodal Nowego Brzeska, wznosi się opactwo Norbertanów. Zakonników sprowadzili z czeskiej miejscowości Strahov, za zgodą księcia Bolesława Kędzierzawego, dwaj rycerze: Szczeżysław i Wrocisław. Norbertanie przybyli do Hebdowa w 1149 r. i założyli tutaj klasztor.

Dawne opactwo Norbertańskie w Hebdowie, fot. K. Schubert, MIK 2021

Początkowo był to zapewne drewniany kościółek, lecz w XIII w. została wzniesiona murowana świątynia. Opactwo uzyskało w ciągu kilku stuleci liczne beneficja w postaci okolicznych wsi, a także grunty, na których obecnie leży Nowe Brzesko. Jego lokacji dokonał hebdowski opat w 1279 r.

Rozbudowę niewielkiego, XIII-wiecznego kościoła i klasztoru rozpoczął w 2. poł. XVII w. opat Melchior Olszewski. Do prezbiterium od wschodu dobudowano kaplicę oratoryjną, korpus kościoła przebudowano na trójnawowy, zakończony dwiema wieżami oraz wzniesiono murowane budynki klasztoru. Prace we wnętrzu kościoła trwały jeszcze w XVIII w., kiedy to powstała późnobarokowa dekoracja malarska oratorium i ołtarz główny. W 1819 r. opactwo uległo kasacie. Po 1832 r. kościołem opiekowali się księża diecezjalni, a od 1949 r. pozostaje on we władaniu księży pijarów.

Najstarszą częścią kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii jest prostokątne prezbiterium pochodzące z 2. poł. XIII w. Zamykająca je od wschodu kaplica oratoryjna jest zbudowana na planie kwadratu z trzema apsydami i nakryta kopułą z latarnią. Wnętrze kopuły pokrywa bogata dekoracja stiukowa oraz malarska autorstwa Andrzeja Radwańskiego, przedstawiająca osiem błogosławieństw, cztery kontynenty i muzykujące anioły. Polichromię tę przemalował w 1881 r. Franciszek Radwan, lecz odsłonięto ją w trakcie prac konserwatorskich w latach 1989-2000.

Barokowy ołtarz główny zdobiony jest lustrami oraz ciekawą techniką marmoryzacji malowanych na srebrze. W niszy nad ołtarzem znajduje się drewniana figura Matki Bożej z Dzieciątkiem, pochodząca z ok. 1400 r., zasuwana barokowym obrazem Przemienienia Pańskiego. Czczony od wieków i słynący łaskami wizerunek jest skarbem hebdowskiej świątyni. Przy arkadzie otwierającej się na ołtarz główny stoją złocone rzeźby św. Norberta – założyciela zakonu, i św. Augustyna, na którego regule opiera się życie norbertanów.

Pod kościołem znajduje się dawne oratorium zmarłych, używane w czasie ceremonii pogrzebowych i łącząca się z nim korytarzem krypta grobowa zakonników.

Początki opactw norbertanskich w Strahowie i Brzesku
Autor: Jerzy Rajman
Publikowany: Nasza Przeszłość, T. 78 : 1992,  s. 5 – 26

Katalog opatów klasztoru premonstrateńskiego w Brzesku-Hebdowie 1179 – 1732
Autor: Stanisław Kuraś
Publikowany: Nasza Przeszłość, T. 9 : 1959, s. 39-49

Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001

Wokół Niepołomic i Puszczy Niepołomickiej. Przewodnik monograficzny
Autor: Julian Zinkow
Wydawnictwo: nakładem Urzędu Miasta i Gminy w Niepołomicach, wyd. II,  zaktualizowane i uzupełnione
Miejsce wydania: Niepołomice, 2009

Wokół Niepołomic i Puszczy Niepołomickiej: monograficzny przewodnik turystyczny i krajoznawczy po zachodniej części Kotliny Sandomierskiej
Autor: Julian Zinkow
Wydawnictwo: Urząd Miasta i Gminy w Niepołomicach
Miejsce wydania: Niepołomice, 1997

Słownik historyczno- geograficzny ziem polskich w średniowieczu, T. V: Małopolska- woj. krakowskie, cz. I, z. 2
Oprac.: Zofia Leszczyńska-Skrętowa, Franciszek Sikora, Jerzy Wiśniewski
Wydawnictwo: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Miejsce wydania: Wrocław- Warszawa- Kraków- Gdańsk, 1985

Przewodnik po wystawie fotograficznej pod nazwą Ziemia Nowobrzeska dawniej i dziś, prezentowana w roku jubileuszowym z okazji 730. lecia założenia miasta Nowe Brzesko oraz 860. lecia założenia Klasztoru w Hebdowie
Autor: Alfred Bednarski, Arkadiusz Fularski
Miejsce wydania: Nowe Brzesko, 2009

Ziemia Nowobrzeska. Zarys dziejów gminy i sołectw
Red.: Włodzimierz Chorązki
Wydawnictwo: Gminne Centrum Kultury i Promocji w Nowym Brzesku, Urząd Gminy w Nowym Brzesku, druk: LoboSoft
Miejsce wydania: Nowe Brzesko, 2009

Ziemia Nowobrzeska. Zarys dziejów gminy i sołectw
Red.: Włodzimierz Chorązki
Wydawnictwo: Urząd Gminy w Nowym Brzesku
Miejsce wydania: Nowe Brzesko, 2004

Ważniejsze badania odkrywkowe i odkrycia zabytkowych malowideł ściennych na terenie woj. Krakowskiego w latach 1951-1958
Autor: Hanna Pieńkowska
Publikowany: Wiadomości Konserwatorskie, nr 5, R. 1958, s. 38-49

Dekanat miechowski. (tytuł dodatkowy : Monografia dekanatu miechowskiego)
Autor: (ks.) Jan Wiśniewski
Wydawnictwo: Wydawnictwo JEDNOŚĆ, (reprint: Druk. i Lit. Jan Kanty Trzebiński, Radom, 1917), [7], 335, [1] s., [7] k.tabl. : il. ; 21 cm
Miejsce wydania: Kielce, 2000
Wersja cyfrowa publikacji :

Dekanat miechowski
Autor: Jan Wiśniewski
Wydawnictwo: Jan Kanty Trzebiński
Miejsce wydania: Radom, 1917
Wersja cyfrowa publikacji :

Pomniki architektury epoki piastowskiej we województwach krakowskiem i kieleckiem, z 186 ilustracjami i mapką orjentacyjną
Autor: Tadeusz Szydłowski
Wydawnictwo: wydane z zasiłku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, wyd. Skład Główny: Gebethner i Wolff, Druk. W. L. Anczyca i Spółki w Krakowie
Miejsce wydania: Kraków, 1928

Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975

Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku
Autor: Aleksander Gieysztor
Wydawnictwo: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (Seria: Dzieje sztuki polskiej, t. 1, red. Michał Walicki)
Miejsce wydania: Warszawa, 1971

Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953

Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, z. 7: Województwo Krakowskie
Autor: Marian Kornecki, Andrzej Fischinger, Lepiarczyk Józef, Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1971

Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982

Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym, T. II
Autor: Michał Baliński, Tymoteusz Lipiński
Wydawnictwo: Nakładem i Drukiem S. Orgelbranda Synów
Miejsce wydania: Warszawa, 1885

Dane teleadresowe:

adres: Hebdów 110, 32-120 Nowe Brzesko

gmina: Nowe Brzesko

powiat: proszowicki

GPS: N: 50° 8' 54", E: 20° 24' 21"

gospodarz: Parafia Wniebowzięcia NMP i św. Apostołów Piotra i Pawła w Hebdowie

www: http://www.nowe-brzesko.iap.pl/index.html?id=21402&site_id=27582

e-mail: brak

telefon: 12 385 21 05

Obiekty w pobliżu:
Dwór w Modlnicy (najedź kursorem myszy na zdjęcie, aby uaktywnić strzałki nawigacyjne)