Filmy 2020

Dzięki dofinansowaniu ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „Kultura w sieci” w tym roku przenieśliśmy Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego do internetu. 

Przygotowaliśmy dla Państwa wirtualne oprowadzania, czyli cykl filmów, które pokażą zabytki tegorocznej edycji oraz ich różnorodne związki z historią muzyki i ewolucją gatunków muzycznych, z zapisem muzyki i formami jej odtwarzania, z budowaniem relacji poprzez muzykę czy kształceniem muzycznym. Podczas wirtualnych oprowadzań usłyszymy także muzyczne historie, poznamy biografie artystów – muzyków i rzemieślników. Każdy film to podróż do jednego z miejsc, jego historii i tajemnic. Opowieści wzbogacone o cyfrowe zasoby muzealne, biblioteczne i archiwalne pozwolą poczuć niezwykłą atmosferę tych miejsc oraz poznać nieoczywiste historie z muzyką w tle. Przewodnikami w tej podróży będą wysokiej klasy specjaliści (m.in. historycy sztuki, muzykolodzy) oraz gospodarze obiektów (pracownicy, kustosze i inne osoby związane z zabytkami). Wszystkie oprowadzania będą tłumaczone na PJM. 

W dwa jesienne weekendy, 19–20 i 26–27 września, zapraszamy na premierowe pokazy online filmów, które będą stanowić oprowadzanie po niezwykłych miejscach związanych z muzyką.

Nuty w przelocie

STARY TEATR – KONSERWATORIUM MUZYCZNE W KRAKOWIE

ZOBACZ FILM
Kto dziś pamięta o tym, że przez niemal półwiecze w samym sercu Krakowa, przy placu Szczepańskim, mieścił się kompleks sal koncertowych, jakiego dziś miastu brakuje? Wznieśli go na samym początku wieku w awangardowym wówczas stylu secesyjnym Tadeusz Stryjeński i Franciszek Mączyński dla Towarzystwa Muzycznego i Konserwatorium. W budynku przez około sto lat funkcjonowała również scena teatralna, ale dopiero w latach 40. XX wieku na dobre stał się on siedzibą teatru, którą pozostaje do dziś.

W filmie pokażemy na co dzień niedostępne zakamarki teatru i opowiemy o wybrzmiewającej w nim od ponad dwustu lat muzyce. Oprowadzą nas specjaliści – historycy sztuki, muzykolodzy i pracownicy teatru: Anna Litak, Jakub Puchalski, Michał Wiśniewski i Wojciech Kiwer.

Magia czarnej płyty

MUZEUM FONOGRAFII W NIEPOŁOMICACH

Audiowstęp:

ZOBACZ FILM
Czym jest czarna płyta? Kiedy i jak powstała? Jak właściwie działa? Dlaczego w czasach Spotify jeszcze się ją tłoczy i do czego potrzebują jej DJ-e?

Na te i wiele innych pytań podczas filmowego oprowadzania po Muzeum Fonografii w Niepołomicach opowiedzą: Awa Zającówna – przewodniczka z Muzeum Fonografii, Daniel Drumz – producent muzyczny i DJ oraz Kajetan Konarzewski – dyrektor Małopolskiego Centrum Dźwięku i Słowa.

Instrument z duszą

PRACOWNIA LUTNICZA MARDUŁÓW W ZAKOPANEM

ZOBACZ FILM
Pracownia lutnicza Mardułów jest najstarszą taką pracownią nieprzerwanie działającą w Małopolsce i drugą w Polsce. Założył ją Franciszek Marduła – legenda polskiego lutnictwa. Obecnie pracownię prowadzi jego syn Stanisław, który podobnie jak ojciec naucza lutnictwa w Zespole Szkół Plastycznych im. Antoniego Kenara.

W filmie o fenomenie lutnictwa na Podhalu, tradycjach snycerskich, pracowni lutniczej jako magicznym miejscu, gdzie z kawałka drewna powstaje instrument, o relacjach mistrz–uczeń i przekazywaniu tajemnej wiedzy – opowie sam Stanisław Marduła.

Miejsce do życia

MUZEUM KAROLA SZYMANOWSKIEGO W WILLI ATMA W ZAKOPANEM

ZOBACZ FILM
W zakopiańskiej willi Atma mieści się jedyne na świecie muzeum biograficzne Karola Szymanowskiego, jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów. Ten typowy pensjonat w stylu zakopiańskim był świadkiem jego pasji tworzenia, spotkań z przyjaciółmi, zachwytów i zwątpień. Jedynym miejscem, które u schyłku życia Szymanowski nazywał domem.

O tym niezwykłym miejscu, o fascynacji muzyką Podhala i gościach odwiedzających Atmę opowie kierowniczka muzeum Agnieszka Gąsienica-Giewont. Filmową opowieść wzbogacą utwory powstałe w Atmie – pieśni kurpiowskie w wykonaniu Cracow Singers.

Spotkanie

WILLA CZERWONY DWÓR W ZAKOPANEM

ZOBACZ FILM
Istnieją takie miejsca, które są kwintesencją czasu, w jakim powstały. Jednym z nich jest willa Władysławka (zwana później Czerwonym Dworem), która od początku wpisała się w wir złotej ery Zakopanego – za sprawą zarówno jej twórców, jak i przybywających do niej gości.

O gościach Czerwonego Dworu, o spotkaniach artystów z muzyką ludową i świata tradycji ze światem przyjezdnych – opowiedzą kierowniczka Centrum Kultury Rodzimej Czerwony Dwór Małgorzata Wonuczka-Wnuk oraz Zbigniew Moździerz, historyk i konserwator zabytków architektury, pracownik Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Muzycznym przewodnikiem po zakopiańskich tradycjach będzie Krzysztof Trebunia-Tutka wraz z towarzyszącymi mu uczniami. 

Taki splendor!

PAŁAC I PIWNICA POD BARANAMI W KRAKOWIE

ZOBACZ FILM
O Piwnicy pod Baranami śmiało można powiedzieć, że jest zjawiskiem wyjątkowym, fenomenem. Każdy chciał tu bywać, ogrzewać się w jej niezwykłej atmosferze. Przez jej „szkołę” przewinęli się sławni nie tylko muzycy i aktorzy, lecz także poeci, filozofowie, malarze, rzeźbiarze, reżyserzy… Nie piwnicą właściwie była, lecz raczej salonem Krakowa. Bo też jednym z najgłośniejszych salonów XIX-wiecznego miasta był wcześniej należący do rodziny Potockich pałac Pod Baranami.

Po wciąż pełnych uroku pałacowych salonach oprowadzi nas historyczka sztuki Katarzyna Moskal, a o początkach Piwnicy i jej niekwestionowanej ikonie, Piotrze Skrzyneckim, opowiedzą piwniczni artyści: Aleksandra Maurer, Sebastian Kudas oraz dyrektor Piwnicy Bogdan Micek.

Bracia w bieli

ZAŁOŻENIE KLASZTORNE OO. PAULINÓW NA SKAŁCE W KRAKOWIE

ZOBACZ FILM
Na założenie klasztorne krakowskich paulinów na Skałce składa się kilka świetnych architektonicznie budynków powstałych w różnych epokach: odnajdziemy tu wybudowany w renesansowym stylu klasztor, barokowy kościół z piękną biblioteką, a także przebudowaną w XIX wieku bramę wjazdową i modernistyczne seminarium duchowne wzniesione w latach 30. XX wieku. 

Wszystkie te miejsca odwiedzimy z kamerą, by opowiedzieć o krzątających się tu już od XV wieku zakonnikach odzianych w charakterystyczne białe habity. Zwiedzanie będzie też okazją do opowiedzenia o barokowej muzyce z kręgu dynastii Wazów, tworzonej przez pierwsze zawodowe kapele na potrzeby dworu królewskiego. Opowieści będą snuli: Jakub Puchalski (muzykolog i historyk sztuki), Michał Wiśniewski (historyk sztuki) oraz o. Grzegorz Prus (historyk).

1140 hektarów perfekcji

DWÓR IGNACEGO JANA PADEREWSKIEGO W KĄŚNEJ DOLNEJ

ZOBACZ FILM
Ignacy Jan Paderewski miał wszystkie cechy, które torują drogę na szczyt: wyjątkowy talent muzyczny, niezwykłą osobowość, charyzmę, zamiłowanie do perfekcji oraz intrygującą fizjonomię. Występował w najsłynniejszych salach koncertowych świata, wzbudzając powszechny zachwyt i uwielbienie tłumu należne supergwieździe. Do legendy przeszedł luksusowy styl życia artysty – jego podróże i posiadłości, z których jedynym zachowanym jest dwór w Kąśnej.

O „królu pianistów” i „czarodzieju klawiatury”, o fenomenie „paddymanii”, a także o wielkim marzeniu mistrza, jakim było posiadanie perfekcyjnego gospodarstwa w Polsce, opowiedzą muzykolodzy, pracownicy Ośrodka Dokumentacji Muzyki Polskiej XIX i XX wieku im. I.J. Paderewskiego przy Instytucie Muzykologii UJ – Justyna Szombara i Michał Jaczyński. Działalność Centrum Paderewskiego Kąśna Dolna przedstawi dyrektor Łukasz Gaj.

Boże iskry

SYNAGOGA W BOBOWEJ

ZOBACZ FILM
Z końcem XIX wieku Bobowa stała się jednym z najpotężniejszych ośrodków chasydzkich w Polsce. Stało się tak za sprawą dynastii Halberstamów – Szlomo ben Mejera Natana oraz jego syna Bencjona, który poza pełnieniem godności cadyka oddawał się także tworzeniu muzyki chasydzkiej. Dla chasyda muzykowanie jest bowiem jednoznaczne z modlitwą.

Jak brzmiały modlitwy na dworze cadyka? Co jeszcze można było usłyszeć w przedwojennej Bobowej i jak wyglądało słynne wesele Nechamy Goldy – opowiedzą muzykolożka Sylwia Jakubczyk-Ślęczka oraz historyczka i judaistka Karolina Ożóg. W tej wyjątkowej podróży do żydowskiej Bobowej towarzyszyć nam będą pieśni w wykonaniu Cracow Singers.

Kształt dźwięku

ZESPÓŁ SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. ANTONIEGO KENARA W ZAKOPANEM

ZOBACZ FILM
Zakopiańska szkoła plastyczna, potocznie zwana “szkołą Kenara” przyciągała wyjątkowych ludzi – pedagogów oraz uczniów. Ich zaangażowanie i pasja stworzyły jej legendę. Przez ponad 140-letnią historię szkoły przewinęli się nie tylko wyjątkowi dyrektorzy – osobowości ze świata sztuki, ale także wyjątkowi pedagodzy, którzy swoim podejściem do pracy z uczniem zrewolucjonizowali szkolnictwo artystyczne.

Szkoła ta kryje w sobie jeszcze jeden fenomen. Specjalizacja lutnicza zakopiańskiej szkoły  jest jedynym tego typu kierunkiem w liceach plastycznych w Polsce.

Dyrektor i pedagodzy tej wyjątkowej szkoły opowiedzą jej historię. Porozmawiamy także o przenikaniu się dyscyplin sztuki. Czy instrument jest także dziełem sztuki? W jaki sposób poprzez rzeźbę przedstawić muzykę?

Wielogłos

KOLEGIATA BOŻEGO CIAŁA I DOM Z BASZTĄ W BIECZU

ZOBACZ FILM
Biecz – urocze miasteczko na południowo-wschodnim krańcu Małopolski jest prawdziwym rajem dla miłośników dawnej architektury, ale nie tylko. Wystarczy wejść do wnętrz kilku zabytkowych domów, w których dziś znajdują się oddziały muzealne, czy zajrzeć do bieckiej kolegiaty, by zachwycić się ich kunsztownym wyposażeniem.

Pośród licznych przedmiotów chyba najbardziej tajemniczym jest pulpit muzyczny z 1633 roku, niegdyś służący do podtrzymywania ksiąg z zapisem nutowym. Na pulpicie wyrzeźbiono sceny muzykowania orkiestry zasobnej w często nieznane nam dziś instrumenty, i to właśnie orkiestry miejscowej z Biecza. Ale w zbiorach bieckiego muzeum odnajdziemy także inne przedmioty: liry korbowe, skrzypce, cytry, lutnie, basy, kołatki i okaryny, a nawet organy wykonane samodzielnie przez artystę-samouka. Jak wyglądał dawny Biecz, jakimi dźwiękami wybrzmiewało miasto i region?

Pomogą nam to wyobrazić sobie muzykolog i historyk sztuki Jakub Puchalski oraz Marta Bartuś, Grzegorz Szary i Rafał Poniewierka – dyrektorka i pracownicy Muzeum Ziemi Bieckiej.